آسيب هاي شبکه هاي اجتماعي ( مراقب نباشيم؛ همه در معرض خطر هستيم )

علي صمدي
کارشناس ارشد مشاوره

در مطلب قبل به برخي آسيب ها و نبايد هاي فضاي مجازي و شبکه هاي اجتماعي پرداختيم . در اين قسمت  برآن هستيم تا اثرات وآسيب هاي شبکه هاي اجتماعي فضاي مجازي برکانون خانواده را بررسي نماييم .

در تمامي فرهنگ ها ي بشري ازدواج امري پسنديده و تعهد به همسر وخانواده نيکو وارزشي تلقي مي گردد . در کنار اين تعهد وپايبندي، برقراري روابط نامشروع وخيانت که قدمتي به اندازه تاريخ دارد امري نکوهيده و زشت به حساب مي آيد. در گذشته هاي دور بيشتر ،تاجران دوره گردان واربابان ميان سال بودند که با گرفتن همسري موقت يا دايمي در آبادي يا شهري ديگر تجديد فراش مي کردندواين ارتباط مدتها مخفيانه بود و در صورت علني شدن فرد جديد به عنوان همسر دوم معرفي مي شد وعليرغم تشنج کوتاه مدت ، کانون خانواده به ندرت از هم مي پاشيد.

امروزه روابط ناسالم ، شکست هاي عشقي وخيانت به همسر رشد تصاعدي و روز افزون يافته و علاوه بر آن از بعد محتوا و کيفيت نيز تفاوتي چشمگير با گذشته دارد. خيانت از تازه دامادان ونوعروسان گرفته تا افراد ميان سال وکهنسال و از هر دو جنس، مجرد و متاهل ،در تمامي طبقات اجتماعي مشاهده مي گردد. گاه افراد در يک اتاق و بر روي يک کاناپه نشسته اند اما از طريق صفحه ي شيشه اي ديجيتال ارتباطي برقرار و خارج از مرزهاي مشترک و مقدس خانواده ادامه مي يابد.

ازدواج هاي ناموفق و گاه تحميلي، کمرنگ شدن عواطف بين زوجين ، عدم برقراري ارتباط موثر در کنار گسترش شبکه هاي ماهواره اي ، دنياي مجازي ، شبکه هاي اجتماعي از عوامل زمينه ساز اين آسيب اجتماعي معرفي مي گردند.

اصطلاحي که اين روزها در سايه اشتراک شبکه هاي مجازي به کار برده مي شود واژه ي خيانت ديجيتالي است . در واقع اين رفتار هنگامي شکل مي گيرد که فرد از وسايل ارتباطي خويش و از بستر شبکه ها و رسانه هاي اجتماعي جهت برقراري ارتباط خاص به روش هاي گوناگون چت نوشتاري ، مکالمه ي صوتي يا تصويري با افراد ديگر و خارج از مرزهاي ازدواج استفاده مي کند. بخاطر وجود فاصله ي فيزيکي، جدايي و دوري و عدم مشاهده مستقيم چهره به چهره ي يکديگر افراد از رفتار خويش تلقي خيانت ندارندوبه نسبت ارتباطات مستقيم خطر ساز نمي دانند.

چنان که اشاره شد يکي از دلايل گسترش اين پديده عدم آموزش مهارت برقراري ارتباط موثر زوجين وکمرنگ شدن عواطف بين آنان مي باشد. زوجي که مدتهاست واژه ها و عبارات صميمانه وعاشقانه ي را به فراموشي سپرده اند و به کار نمي برند در اين شبکه ها در مسير افرادي قرار مي گيرند که با بکار گيري انواع و اقسام عبارات لطيف و عاشقانه و ارسال پيام ها و مطالب احساسي خلاء  ها وکاستي هاي عاطفي وي را به ظاهر پوشش مي دهند . دوست داشتن يک نياز است .افراد بشر دوست دارند دوست بدارند و دوست داشته شوند . زماني که اين نياز از مجاري صحيح و منطقي خويش تامين نگرددامکان بروز رفتار نابهنجار افزايش مي يابدوعليرغم تصور افراد که شبکه هاي مجازي نسبت به ارتباطات واقعي خطر پذيري کمتري دارند بارها شاهد بوده ايم که يک پيامک ، مکالمه ي صوتي وارتباط نابجاي مجازي آن چنان شعله  و آتشي افروخته ست که بنيان بسيار ي از خانواده ها در دنياي واقعي را به خاکستر تبديل کرده است . گاه يک لغزش کوتاه ،کاخ آرزوهاي بسياري از زوجين را ويران ساخته ست و با ريشه گرفتن شک و بدبيني در نهاد او نسبت به سايرافراد نيز بدبين شده و از تشکيل خانواده مجدد تا مدتها امتناع مي ورزد.

اين پديده سن و سال نمي شناسد،سطح تحصيلات ،نوع اشتغال ،جنسيت ، سطح در آمد و…. توفيري زيادي ندارد ، همه در معرض خطر هستند و همين موضوع مي طلبد که در بکار گيري اين نرم افزارها و شبکه ها کاملا مراقب رفتارمان باشيم ، استفاده از آن کاملا هوشيارانه و آگاهانه باشد ، هر لحظه به ياد داشته باشيم يکي از دستاوردها وموفقيت افراد در رندگي ساختن کانون خانواده گرم و آرام است .وتکنولوژي زماني مفيد است که به اين آرامش کمک کند و هرگاه اين تکنولوژي قرار باشد بين اعضاي خانواده وبويژه همسران فاصله ايجاد کند ،زنگ خطر بايد احساس شود.

در اين باب سخن بسيار است ومجال اندک لذا علاوه بر موارد فوق پيشنهاد مي گردد:

– در زندگي اعتماد به همسر وبيان آن ورعايت رفتارهايي که به افزايش اعتماد منجر شود کمک شاياني به زندگي آرام مي کند.

– رعايت احترام به همسر، رعايت حريم شخصي افراد وپرهيز از کنجکاوي هاي بي مورد وداشتن رفتاري شفاف توصيه مي گردد.

– استفاده از تکنولوژي و به روز بودن مفيد است اما افراط وزياده روي مطلوب نمي باشد.

– اگرچه شبکه هاي مجازي روابط خارج خانواده را تسهيل مي کنند اما به ياد داشته باشيم اين تکنولوژي ابزاري است که کاربران مسئول نوع بهره برداري از آن هستند و بايد مسؤليت رفتار خويش را بپذيرند.

– زمان و مدت حضور خود در شبکه هاي مجازي را مديريت نمايد.

– از روابط پنهاني پرهيز شود

– مسايل خانواده و همسر به عنوان موضوع بحث با افراد وگروههاي مجازي انتخاب نشود.

پيش از اين مشاهده مي شد خانم ها بيشتر براي ارضاي نيازهاي عاطفي و آقايان جهت تامين نيازهاي جنسي به روابط فراخانواده جذب مي شوند، اين موضوع در دوستي ها ي شبکه هاي مجازي نيز وجود دارد.