دختراني که زود زن مي شوند

طاهره در ماه رمضان از خوابگاه به کجا فرار کرده بود؟

آزاده مهديار/ دختران بخش قابل توجهي از جامعه را تشکيل مي دهند که به خاطر اشتراک دغدغه ها و مسائل متعددشان، مي توان آن ها را در قالب گروهي متمايز بررسي کرد و مشکلات و مسايل ويژه آن ها را ديد.

به مناسبت فرارسيدن روز دختر (همزمان با ولادت حضرت معصومه(ع) در تقويم رسمي) دختران مراجعه کننده و تحت پوشش بهزيستي هدف گزارش ما قرار مي گيرند، تا به عنوان بخشي آسيب ديده از جامعه دختران مورد بررسي قرار گيرند.

رئيس سازمان بهزيستي شهرستان در گفت و گو با خبرنگار ما علاوه بر ارائه گزارشي از دختران تحت پوشش سازمان، هشدارهايي براي خانواده هاي نيشابوري داشت.

رئيس اداره بهزيستي با اشاره به اين که يکي از پايه هاي اصلي بهزيستي ازديرباز بحث حمايت و نگهداري زنان آسيب ديده بوده است، تصريح کرد: سازمان هاي خيريه اي چون برخي بنيادها پيش از انقلاب، بر اساس نگهداري از کودکان شيرخوار بي سرپرست تشکيل شد و پس از آن حمايت از زنان آسيب ديده و معلولين هم به آن اضافه شد.

علي صدر با بيان اين که سازمان بهزيستي تنها سازمان جامع خدمات اجتماعي است که بر پايه قانون تشکيل شده افزود: خدمات بهزيستي شامل تاسيس مهدهاي کودک، مراکز نگهداري شبانه روزي، خدمات اجتماعي، کلينيک هاي مددکاري اجتماعي که مشخصا به زنان سرپرست خانوار خدمات رساني مي کنند و همچنين مراکز خدمات مشاوره اجتماعي، توان بخشي و نگهداري معلولين، بيماران مزمن و سالمندان، مشاوره ژنتيک، درمان و بازتواني معتادين، صدور مجوز و نظارت بر موسسات خيريه و نيز صدور مجوز و نظارت بر خانه سلامت دختران و زنان است.

وي در خصوص خدماتي که مشخصا زنان و دختران دريافت مي کنند، بيان کرد: در نيشابور خانه سلامت زنان و دختران نداريم. دليل آن کمبود تيم متخصصي که بايد خدمات ارائه بدهد و نيز وجهه اين مراکز در شهرستان ها است. لذا اکنون موارد معرفي شده از سوي دادستاني يا زنان و دختران آسيب ديده خود معرف در صورت احراز شرايط به مرکز استان منتقل مي شوند.

صدر با اشاره به اين که بهزيستي تنها سازماني است که بيشترين خانم هاي شاغل را زيز پوشش دارد، گفت: نزديک هشتاد درصد پرسنل هم بانوان هستند.

وي در رابطه با نحوه خدمات رساني به زنان آسيب ديده گفت: طبق قانون 22 نهاد موظف به فعاليت و خدمات دهي در حوزه آسيب هاي اجتماعي هستند اما سازمان بهزيستي نقش پررنگ تري دارد و همواره نگاه ها به سمت اين سازمان است، هفت درصد از زنانِ سرپرست خانوار در نيشابور تحت پوشش بهزيستي هستند و 25 درصد از اين زنان تحت پوشش کميته امداد و باقي آنها نيز به لحاظ مالي مستقل اند اما نياز به خدمات اجتماعي ما دارند.

مجبور به گزينش زنان هستيم

وي آمار زنان سرپرست خانوار نيشابور که  تحت پوشش بهزيستي هستند را 2300 نفر اعلام کرد و افزود:  متاسفانه اين رقم بالا است و اين در حالي است که غالب اين زنان هم کمتر از سي سال سن دارند و عمدتا موارد طلاق هستند، از طرفي تعداد متقاضيان اين بخش بسيار بيش از اين است ولي امکانات ما اجازه نمي دهد به همه اين ها خدمات رساني کنيم و مجبوريم موارد حادتر را براي خدمات رساني گزينش کنيم.

صدر در رابطه با خدماتي که اين زنان دريافت مي کنند بيان داشت: بسياري از اين زنان نياز به مستمري ندارند و يا ما توان پرداخت نداريم اما خدمات آموزش مهارت هاي شغلي به صورت رايگان، کمک هاي بلاعوض و وام هاي قرض الحسنه و پاداش بازتواني حدود سه ميليون تومان ارائه مي شود. وي از طرح «گروه هاي هميار زنان» يا «گروه هاي مالي خورد» به صورت تشکيل صندوق 15 تا 25 نفره زنان تحت پوشش خبر داد که با هدف فقر زدايي و با مبلغ بلاعوض واريزي ابتدايي سازمان بهزيستي تشکيل مي شوند و مديريت اين صندوق ها نيز بر عهده خود اين زنان است.

زن آسيب ديده کيست؟

صدر در تعريف زنان آسيب ديده گفت: زناني که همسرشان اعتياد دارد، زناني که مورد تعدي قرار گرفته اند، زنان خياباني و دختران فراري که خانواده ندارند يا خانواده آنان را نمي پذيرد، خانواده هايي که در معرض فروپاشي هستند. زناني که مورد ضرب و شتم و آزار جسمي و روحي قرار مي گيرند يا ترد شده اند.

اين مقام مسئول با بيان اين که طبق دستورالعمل سازماني سالي ده درصد از مددجويان ما بايد توانمند شوند و به دليل اين که متاسفانه ورودي ما بالا است از گردونه خدمات دهي ما خارج شوند، اظهار داشت: دختران خودسرپرست که بي سرپرست اند يا سرپرست موثري ندارند بالاي 35 سال دارند و ازدواج نکرده اند، با تشکيل پرونده تمام خدمات زنان تحت پوشش را دريافت مي کنند.

صدر خصوص «خانه فرزندان» در نيشابور گفت: افرادي که از ابتداي تولد بلاصاحب رها شده اند، بهزيستي براي شان شناسنامه صادر مي کند و اسم و فاميل و تاريخ تولد تقريبي انتخاب مي کند. دراين دو خانه 52 دختر نگهداري مي شوند که متاسفانه روز به روز هم به تعداد اينها اضافه مي شود.

خيانت؛ دليل عمده طلاق

وي با اشاره به آمار روزافزون طلاق در نيشابور موارد ارجاعي از دادگستري در رابطه با طلاق را نگران کننده اعلام کرد و افزود: عمده طلاق ها به دليل خيانت يکي از زوجين است که بستر آن را بايد يافت و آسيب شناسي کرد.

دختراني که زود زن مي شوند

ازدواج زودهنگام به خصوص در روستاها هم يک زنگ خطر جدي است و سن ازدواج به دوران ابتدايي رسيده و در روستاهاي ما کمتر دختر زير 18 سال را مي بينيم که ازدواج نکرده باشد، اين ازدواج ها عمدتا بدون آگاهي و پختگي فکري و عدم مهارت هاي زندگي انجام مي شود و در سال هاي اول زندگي به بن بست مي خورند.

صدر با بيان اين که با توجه به بافت فرهنگي و اجتماعي ما آسيبي که يک زن از ازدواج ناموفق مي بيند بسيار بيشتر از مرد است، بر لزوم توجه به اين مسئله تاکيد کرد.

طاهره را کجا پيدا کرديم

ماجراي طاهره، يکي از دختران تحت پوشش يک مرکز حمايتي وابسته به بهزيستي که چندي قبل از مقابل تکيه ابوالفضلي گريخته بود و در شبکه هاي مجازي نيز به آن پرداخته شده بود، به دليل اين که بيانيه اي رسمي از سوي بهزيستي مبني بر پيدا شدن وي ارائه نشده بود مورد پرسش خبرنگار ما قرار گرفت.

صدر در اين باره گفت: اين دختر با هماهنگي قبلي پدرش که خانواده اي بسيار آسيب ديده هم هستند، به مشهد فرار کرد. همزمان با پيگيري هاي ما، با توجه به طولاني شدن روند پيدا شدن ش ماجرا به فضاي مجازي کشيده شد و عده اي که نيت خير هم داشتند دست به اقداماتي براي پيدا شدن طاهره کردند. سازمان بهزيستي استان هم خيلي واکنش نشان داد و در نهايت با هماهنگي دادستان شهرستان و مشهد و همراهي نيروي انتظامي، طاهره در محله اي بسيار آسيب ديده و خطرناک ساعت يک بامداد جايي که پدرش پنهان ش کرده بود پيدا و تحويل مقام قضايي داده شد.

صدر افزود: خانواده اين دختر زابلي و مقيم مشهد هستند و در خانه هاي تيمي به طرز بدي زندگي مي کنند و به همان سبک زندگي عادت دارند. به همين دليل با وجود امکانات خوبي که اينجا دريافت مي کرد اما ترجيح مي داد با خانواده اش دور هم باشند و به تکدي گري بپردازند. در نهايت طاهره با نظر دادستان به پدرش سپرده شد و خوشبختانه آزمايشات هم نشان داد که اتفاقي براي وي نيفتاده بود.

صدر از تشکيل اولين جلسه «کميته آسيب هاي اجتماعي» که دبيري آن به بهزيستي محول شده خبر داد و افزود: ما درصدد تدوين سند آسيب هاي اجتماعي شهرستان ولي نهادهايي ذي ربط اطلاعات و آماري که نياز داريم نمي دهند و در جلسه هم حضور نداشتند. ما براي تکميل تحقيقات مان به آمار خودکشي، اعتياد، فرار از خانه و موارد تجاوز نياز داريم.

روي پاي خود ايستاده ام

در ادامه به سراغ يکي از دختران «خود سرپرست» و موفق تحت پوشش بهزيستي مي رويم، خانم کابلي ليسانس حقوق، در گفت و گو با خبرنگار ما مي گويد: پدرم يازده سال پيش و مادرم نيز حدود دو سال قبل فوت کردند، من و برادر معلول م که قبلا تحت حمايت بهزيستي بود، با هم زندگي مي کنيم. من هم بعد از فوت مادرم به بهزيستي مراجعه کردم و علاوه بر عضويت در يکي از صندوق هاي اين سازمان براي دريافت وام، خزانه داري اين صندوق را بر عهده دارم. همچنين با کمک بهزيستي آموزش کشت زعفران را دريافت کرده ام و به زودي در اين زمينه مشغول به کار مي شوم.

وي در خصوص چگونگي امرار معاش مي گويد: در خانه لبنيات خانگي و رشته خانگي تهيه مي کنم و کارهايي از قبيل سبزي خشک کردن انجام مي دهم و زندگي خودم و برادرم را تامين مي کنم.

وجيهه درباره درخواست ها و دغدغه هاي ش مي گويد: من با مدرک تحصيلي ام نتوانسته ام شغلي متناسب پيدا کنم، مهم ترين دغدغه من اشتغال و بيمه است که از مسئولين مي خواهم ياري دهنده باشند.