حبيب اله قرباني کارشناس ارشد مطالعات جهان لقمه هاي قدرت در سفره هاي عوام فريبان گفته مي شود در انتخابات 92 بلوغ سياسي ايرانيان، قوه ي مجريه را از انحراف رهايي بخشيد. انحرافي که بر عوام فريبي استوار بود. اگرچه به باور برخي مسئولين اين انحراف خسارات زيادي به جنبه هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي […]
حبيب اله قرباني
کارشناس ارشد مطالعات جهان
لقمه هاي قدرت در سفره هاي عوام فريبان
گفته مي شود در انتخابات 92 بلوغ سياسي ايرانيان، قوه ي مجريه را از انحراف رهايي بخشيد. انحرافي که بر عوام فريبي استوار بود. اگرچه به باور برخي مسئولين اين انحراف خسارات زيادي به جنبه هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي کشور ايران وارد کرد اما ادامه ي آن مي توانست از آنچه امروز شاهديم، تاسف بارتر باشد. اميد است بلوغ سياسي مردم در انتخابات اسفند سال جاري نيز تداوم داشته باشد و مردم، براي نامزدهايي قباي نمايندگي بدوزند که به دور از هياهو و جنجال، منافع ملي را بر منافع جناحي و گروهي ترجيح دهند. بدون ترديد، حضور هوشيارانه مردم در انتخابات و گزينش نمايندگاني آگاه و همسو با دولت و منافع ملي مي تواند دربسياري از «کارهاي بسته» که لازمه ي رفع آن، تعامل مناسب دو قوه ي مجريه و مقننه است، گشايش ايجاد کند.
مردم عقلاني تصميم مي گيرند
در انتخابات يازدهمين دوره ي رياست جمهوري، نامزدهايي از طيف هاي مختلف سياسي پا به عرصه رقابت گذاشتند. مروري بر گفتار، رفتار و مباني انديشه ي اين نامزدها در تبليغات، نشان مي دهد که هر يک براي پيروزي، از منظرگفتمان خود قصد اقناع مردم را داشتند. تکيه بر هيجانات و نگاه حماسي به مسائل، عقلانيت ونگاه واقع بينانه به مشکلات دو حوزه اي بود که بيش از همه مورد استفاده قرار گرفت. آنچه که رئيس جمهوري فعلي را نسبت به ديگران متمايز مي کرد، واقع گرايي و تاکيد بر برخورد عالمانه در اداره ي کشور بود. در نهايت، عقلانيت بر هوچي گري و شعار پيروز شد. مردم نمي خواستند روابط عزتمند بين المللي را ناديده گرفته و منافعي که از اين راه نصيب شان مي شود را از دست بدهند.
بر همين اساس به نظر مي رسد روند گزينش هاي متکي بر واقع نگري در انتخابات اسفند ماه تداوم يابد. در واقع مردم ايران از شعار و درشت گويي خسته شده اند و به دنبال تحول واقعي در اداره ي کشور هستند. در اين راستا نامزدهايي را گزينش مي کنند که از عوام فريبي و رفتارهاي پوپوليستي پرهيز کنند. اين نامزدها نياز به هزينه هاي سنگين ندارند. شايستگي و توانايي آنها باعث مي شود مردم به دنبال آنها باشند.
وعده هاي توخالي پوپوليست ها
وقتي خواست و مطالبه ي عمومي وجود داشته باشد، نيازي به دادن وعده هاي توخالي نيست. لازم نيست به کسي قول استخدام داده شود و يا براي اقناع افکار عمومي از عناوين جعلي استفاده گردد. از همه مهمتر، نامزد شايسته ي نمايندگي مجلس مي داند که وظيفه اش قانون گذاري است و نظارت بر اجراي قانون. بنابراين پيش و پس از انتخابات، بر نحوه ي تقسيم غنايم بحث و مجادله اي رخ نمي دهد. پست هاي کليدي شهر، قرباني وعده هاي انتخاباتي نمي شود و بر روند گزينش شايسته سالارانه، خللي وارد نمي گردد.
از آن سو، نامزدهاي پوپوليست کساني هستند که به دليل نداشتن شناخت کافي مشکلات را درک نمي کنند. آن ها شيفته ي قدرت اند و چون مي دانند که در يک رقابت سالم نمي توانند پيروز انتخابات شوند، از هر حربه و ابزاري استفاده مي کنند. چون براي آن ها مشکلات مردم بسيار کمتر از عطش دسترسي به کرسي قدرت اهميت دارد، برايشان مهم نيست از چه ابزاري براي اين مقصود استفاده کنند.
وعده هاي سر خرمن يکي از مواردي است که لااقل تا کنون، مردم بارها آن را تجربه کرده اند. «گرفتن يقه ي رئيس جمهور» و تغييرات کلي در نظام سياسي تا آسفالت کوچه ي يک محله، ادعاهايي است که برخي از نامزدها مطرح مي کنند.
علاوه براين بعضي از نامزدها، حل مشکلات اجرايي شهر را مهمترين اولويت خود بعد از رسيدن به کرسي نمايندگي مجلس مي دانند. بايد گفت، از قضا اين موضوع يکي از آسيب هاي مهم قوه ي مقننه محسوب مي شود، تا جايي که بسياري از مسئولين قوه ي مجريه، از جمله فرماندار مردم دار شهرمان، بارها نسبت به اين مشکل زبان به انتقاد گشوده اند. دخالت نمايندگان در اجرا باعث مي شود نقش فرماندار در انتخاب مديراني لايق و همسو با سياست هاي دولت محدود شده و امکان ارزيابي عملکرد آنها به صفر برسد. زيرا اين مديران خود را مدير نمايندگان مجلس مي دانند نه دولت و مردم! همچنين دخالت در انتخاب مديران دستگاه هاي مختلف، اين شائبه را ايجاد مي کنند که نماينده بيش از اين که به فکر حل مشکلات مردم باشد، به جاي باز گذاشتن دست مسئولان در انتخاب شايسته ترين افراد، به فکر آماده کردن شرايط براي دور بعدي انتخاب خود است و در نتيجه، مشکلات و آسيب هاي اجتماعي روز به روز متراکم شده و وضعيت شهر از حالت عادي به وضعيت بحراني تغيير مي کند.
فاکتور ديگري که نشان مي دهد يک نامزد رفتار عوام فريبانه دارد، استفاده از عناوين پر طمطراق و گاه جعلي توسط اطرافيان نامزدهاي نمايندگي است. استفاده دروغين ازعناوين دهان پر کن، انتساب به قوميت هاي مختلف، دادن مسئوليت هاي جعلي بسيار مهم(؟!) نمونه هايي است که متاسفانه در تبليغات مشاهده مي شود. برخي اوقات يک نامزد، همزمان هم ترک است، هم فارس و هم کرد! اما آنچه که هميشه ناديده گرفته مي شود سوابق اجرايي نامزد مورد نظر است. براي مثال يک فرماندار يا استاندار که حالا نامزد نمايندگي شده است، چه تغييرات مثبتي توانسته در نرخ اشتغال، اعتياد، زندانيان، طلاق و… در حوزه مسئوليت خود ايجاد کند. اگر در گذشته نماينده بوده، در مقابل بريز و بپاش هاي دولت، چگونه موضع گرفته و وظيفه ي نظارتي خود را به انجام رسانده است.
ستاد انتخابات يا سفره خانه
يکي ديگر از رفتارهاي تبليغاتي مبتني بر پوپوليسم، ادعاي مردمي بودن است. نامزدها در دوران انتخابات بسيار خرسند خواهند بود که مردم آنها را از خودشان بدانند. به اين منظور در همه ي مراسم ملي و محلي شرکت مي کنند و از بذل وقت و پول، دريغي نخواهند داشت. ستاد تبليغات آنها به دنبال اين است در کجا فرد متنفذي مرحوم شده و يا جشني برگزار مي شود. حضور به موقع و قرار گرفتن در صدر مجلس، به علاوه خوش آمد گويي با آب و تاب مجريان، نامزد مورد نظر را وادار به کمک مالي نموده و اين گونه مجالس را از حاتم بخشي نامزدها مستفيض خواهد کرد. افزون براين يکي از شگردهايي عوام فريبانه که معمولا در انتخابات تا کنون مثمر ثمر بوده است، سوء استفاده از باورهاي عاميانه و ضرب المثل «نمک خوردن و نمک دان نشکستن» است. ستاد انتخاباتي بعضي نامزدها، به ويژه در مناطق حاشيه ي شهر، تبديل به سفره خانه مي شود. برخي افراد نيز با اعتقادهاي سنتي خود گول مي خورند و گفته مي شود «لا اقل از اين نامزد يک وعده غذا گيرمان آمد.» پس به همين فرد راي مي دهيم. در انتخاب محمود احمدي نژاد از دوستي پرسيدم به چه کسي راي مي دهي؟ دست بر روي قلبش، جايي که پول هاي يارانه را گذاشته بود گذاشت و گفت: به بابام! بابام اين اندازه پول به من نداده است، که محمود مي دهد.
با اين حال، به نظر مي رسد، اين رويه و شگردها کم کم کارايي خود را از دست مي دهد. مردم در انتخاب روحاني به عقل خود رجوع کردند و دولتي عاقل برخاسته از آراي اکثريت مردم اداره ي کشور را به دست گرفت. انتخابات دو مجلس خبرگان و شوراي اسلامي در اسفند ماه ، تاثيري شگرف بر آينده ي اين سرزمين خواهند داشت. اميد است در اين دوره نامزدهايي پا به عرصه ي رقابت بگذارند که: اولاَ به توانايي خود ايمان داشته باشند و لازم نباشد به عوام فريبي روي آورند و ثانياَ امانت داراني باشند که پس از رسيدن به کرسي پر قدرت نمايندگي، به موکلان خود خيانت نکنند.
