مهرنوش چمنی درود. این هفته مهرنوش چمنی در خدمت شماست تا سری به گذشته بزنیم و ببینیم پیش از این وضعیت صنعت ایران چگونه بوده است. مستقیم برویم سر اصل مطلب. خوش‌بختانه در عصر حاضر صنعت ما هیچ مشکلی ندارد و همه بی‌وقفه تولید می‌کنند و حق و حقوق کارگرانشان را هم هنوز عرقشان خشک […]
مهرنوش چمنی
درود. این هفته مهرنوش چمنی در خدمت شماست تا سری به گذشته بزنیم و ببینیم پیش از این وضعیت صنعت ایران چگونه بوده است. مستقیم برویم سر اصل مطلب. خوش‌بختانه در عصر حاضر صنعت ما هیچ مشکلی ندارد و همه بی‌وقفه تولید می‌کنند و حق و حقوق کارگرانشان را هم هنوز عرقشان خشک نشده می‌پردازند، شما به شایعات و سیاه‌نمایی‌ها اهمیت ندهید. ولی در عصر پهلوی اوضاع بر چه منوال بوده است؟ مگر ما جز واردات بی‌رویه از کشورهای استعمارگر، تولیدات خاصی هم داشته‌ایم؟
شاه رفت. هیچ حادثه‌ای رخ نداد
علی اصغر سعیدی، جامعه‌شناس و دانشیار دانشکده علوم اجتماعی تهران، چهار جلد کتاب تالیف کرده است که هرکدام به کارنامه‌ی یکی از صاحبان صنایع در دوره پهلوی اختصاص دارد. سه تای این کتاب‌ها توسط نشر گام نو و آخری توسط نشر نی منتشر شده‌اند. این هفته به سراغ کتاب «موقعیت صاحبان صنایع در ایران عصر پهلوی، زندگی و کارنامه‌ی علی خسروشاهی» می‌رویم. علی خسروشاهی، بنیان‌گذار شرکت پارس مینو، از تجار با سابقه‌ی ایرانی بوده است که از تبریز به تهران مهاجرت کرده و کسب و کار خانوادگی خود را ادامه می‌دهند. آقای خسروشاهی در ابتدا با کارخانه‌ی نساجی آغاز به کار می‌کند. سپس به واردات اجناس مختلف پرداخته و پودر رختشویی تحت لیسانس را توزیع می‌کند.
پس از مدتی ایشان به همراه برادر و فرزندانشان شرکت خوراک پارس مینو را تاسیس کرده و واردات دارو و شیرخشک را در کنار تولید تافی و شکلات مینو انجام می‌دهند. به دلیل ممنوع شدن واردات برخی اقلام خاص، این شرکت دست به تولید بیشتر زده و تولیدات خوراکی خود را افزایش می‌دهد. پفک نمکی مینو، آدامس، ویفر و موارد دیگر به تدریج به اقلام تولیدی این شرکت افزوده می‌شوند.
این کتاب با کمک منابع مختلف زیادی از جمله روزنامه‌ها، اسناد آن دوران، و مصاحبه با فرزندان و کارگران آقای خسروشاهی تالیف شده و مستندات هم به صورت پانویس وهم در انتهای کتاب ارائه شده‌اند.
بعدش چی شد؟!
اما شرکت مینو که با پشتکار صاحبان خود و بدون وابستگی به دولت مشغول فعالیت بود، پس از انقلاب اسلامی ایران با چه وضعیتی مواجه شد؟ این شرکت مشمول قانون حفاظت از صنایع بود اما ماجرای جدایی مالکیت از مدیریت چگونه سر از این شرکت در آورده و باعث تفرقه شد؟
در فصل ده این کتاب می‌خوانیم:
روشن بود که هر روز این افراد با سپر کردن کارگران، امتیازات بیشتری طلب و محیط کارخانه‌ها را ناآرام نگاه می‌داشتند. روایت‌های مختلفی از نقش سازمان‌های مختلف چپ‌گرا به مثابه عوامل بیرونی تاثیرگذار بر ناآرامی‌های کارگری شنیده می‌شد، اما در میان چهره‌های سیاسی چپ‌گرا نام دکتر حبیب‌الله پیمان، رهبر گروه جنبش مسلمانان مبارز، بیشتر از دیگران مطرح بود. او در کارخانجات مختلف سخنرانی می‌کرد و بر نقش و حضور شوراهای کارگری در کارهای اجرایی تاکید می‌کرد. پیمان بر این اعتقاد بود که شوراهای کارگری باید قدرت اجرایی داشته باشند. به شرکت مینو آمد و در سخنرانی خود به کارگران اطمینان داد که بیرون کردن مالکان شرکت هیچ خسارتی به شرکت نمی‌زند. او گفت: «شاه رفت. هیچ حادثه‌ای رخ نداد. خسروشاهی هم برود، هیچ چیزی نمی‌شود.» ص 338
*موقعیت صاحبان صنایع در ایران عصر پهلوی (زندگی و کارنامه‌ی علی خسروشاهی) / علی اصغر سعیدی/ نشر نی/ چاپ چهارم، 1397/ 430 صفحه/ قیمت: 40 هزار تومان
تازه‌های کتاب
*خاطرات ناصر ملک‌مطیعی/ انتشارات کتاب‌سرا/ 50هزارتومان
*آتش/ حسین سناپور/ رمان/ نشر چشمه/ 15هزارتومان
*آیا روزهای خوشی در انتظار بشر است؟/ استیون پینکر و دیگران/ محمدرضا مردانیان/ نشر تمدن علمی/ 17500تومان
*سرانجام پیش تو بر می‌گردم سرنوشت من این است/ گزیده اشعار/ بختیار علی/ رضا کریم مجاور/ نشر کوله‌پشتی/ 15هزارتومان
*پدرکشی/ املی نوتومب/ داستان/ بنفشه فریس آبادی/ نشر چشمه/ 12هزارتومان
*نظريه‌هاي دموكراسي/ فرانك كانينگ هام/ سعيد خاوري‌نژاد/ انتشارات دنیای اقتصاد/ 35هزارتومان
*اسكي جاسوسي4/ داستان کودک/ استوارت گيبز/ شيرين ملك فاضلي/ انتشارات شهرقلم/ 22هزارتومان
*ارادتمند شما زرافه/ داستان کودک/ مگومي ايواسا/ بيتا ابراهيمي/ 12هزارتومان
*عشق و نفرين/ مجموعه داستان/ سام شپارد/ اشكان خطيبي/ نشر نیلا/ 18هزارتومان
سفرنامه
با خواندن بخش دیگری از سفرنامه «مسعود خیام» به نیشابور که در حوالی سال 1370 انجام شده (از کتاب «خیام و ترانه‌ها»، نشر نگاه) به شما بدرود می‌گوییم. همچنان در کانال تلگرامی کلیدر klidar و اینستاگرام instaklidar پی‌گیر اخبار و تازه‌های دنیای کتاب باشید.
وصال نیشابور 3
از میهمان‌سرا بیرون می‌زنم. پرسۀ حیرت‌بار دردآلودم آغاز می‌شود. میهمان‌سرا مجاور باغ ملی است. برگ بعضی درختان هنوز درنیامده. باغ ملی باغ بی‌برگی است. اخوان هم نیشابوری است. تمام نجبای اصیل نیشابوری‌اند. و به راستی باغ ملی که می‌گوید که زیبا نیست؟ باغ زیبا و نجیب. با دو شیر سنگی سیرک. پا بر توپ. دو دخترک خردسال. با لباس قرمز و آبی. هرکدام سوار بر شیری. در مدخل باغ ملی با دو ستون آجرکاری. این ستون‌ها غریبند. و آجرکاری‌شان نیز. تاکنون چنین آجرکاری را هیچ‌کجا ندیده‌ام. اصالت کارهای قدیمی را دارد اما افسردگی آن‌ها را ندارد. نام «اخوان» هنرمند آجرکار به گوشم می‌خورد. نیشابور اخوان خودش را دارد.
