غرض نقشی است کز ما باز ماند که هستی را نمی بینم بقایی (سعدی ، ره . ) «نقاشی خط » شیوه ای در نقاشی مدرن و خوش نویسی معاصر ایرانی است که به تدریج دردهه ی سی و چهل شمسی توسط برخی از نقاشان ایرانی شکل گرفته و تا کنون به […]
غرض نقشی است کز ما باز ماند که هستی را نمی بینم بقایی
(سعدی ، ره . )
«نقاشی خط » شیوه ای در نقاشی مدرن و خوش نویسی معاصر ایرانی است که به تدریج دردهه ی سی و چهل شمسی توسط برخی از نقاشان ایرانی شکل گرفته و تا کنون به حیات خود نیز ادامه داده است .این شیوه ی هنری ترکیبی از نقاشی و خطاطی است .ریشه های مکاتب خوش نویسی متفاوت را می توان در خط های توامان ، متعاکس ، مسلسل ، و طغرا دید .اما خاستگاه اصلیِ پیدایش نقاشی خط را می توان درمکتب نقاشی سقاخانه دانست .
گفت وگوی این شماره ی نشریه با هنرمندی است که هنر نقاشی خط را اولین بار در نیشابور در معرض دید همگان قرارداده است .رضا اسعدی هنرمند جوانی است که در خوش نویسی درجه ی عالی و ممتاز دارد. با ایشان و آثارش بیشتر آشنا می شویم .
لطفا درباره ی آخرین نمایشگاه نقاشی خط خودتان توضیحاتی بفرمایید.
نخستین مجموعه نقشی که از من به نمایش گذاشته شد؛ چندی پیش بودکه به طور رسمی در گالری آتیه، چشم ها ، آثار مرا مزمزه کردند .
طی سال های 94- 96 تعداد بیست و پنج اثر نقاشی خط را برای برگزاری نمایشگاه آماده کرده بودم و همچنان که عرض کردم ؛ چندی پیش درگالری آتیه به نمایش عموم گذاشته شد و با استقبال هنرمندان و همشهریان روبه رو گردید .این تابلو ها در سایز های 30در 40 تا 120 در 180عرضه شده بود.تکنیک آثار، مرکب روی کاغذ و رنگ اکریلیک روی بوم بود و با قلم مو و قلم فلزی کار شده بود . این آثار با الهام از اشعار خیام ، عطار ، سهراب سپهری ، شاملو و… خلق شده بود .نمایشگاه نقاشی خط من اولین نمایشگاه در نیشابوردر این زمینه بود و به همین دلیل برای بازدید کنندگان جذابیت خاصی داشت .استفاده از رنگ و فرم و ترکیب بندی در فضای خوش نویسی تنوع خاصی به تابلوها داده بود که مورد استقبال همگان از جمله هنرمندان نقاش قرار گرفت .
از چه زمانی به هنر خوشنویسی علاقه مند شدید؟
من از دوران کودکی و در فضای خانواده و با دیدن خط خوش پدرم با این هنر آشنا شدم . پس از آن در مدرسه و زیر نظر آموزگارمان ، جناب عطایی، این هنر را آموختم در آن سال ها نقاشی هم می کردم . در دوره ی دبیرستان نیزاین هنرها را به طور خود آموخته ادامه می دادم ضمنا در سال های تحصیل در دبیرستان هم در کلاس های خوش نویسی استاد قایم مقامی در اداره ی ارشاد نیشابور نیز شرکت می کردم .
در سال 62 توانستم در رشته ی زمین شناسی وارد دانشگاه شهید بهشتی شو م .آنجا هم در کاس های جهاد دانشگاهی نیز هنر خوش نویسی را ادامه دادم وبالاخره موفق شدم در آن زمان مدارک عالی و ممتاز را در خوشنویسی کتابت اخذ کنم .
د ر دوران تحصیل در دانشگاه بود که با دیدن آثار استادان خوشنویسی ایران همچون جلیل رسولی، امیرخانی ، اخوین ، فرادی ، کیخسرو خروش و… تحولی در زندگی هنری من ایجاد شد .
ضمنا پس از اتمام دوره ی دانشجویی و در دوره ی خدمت سربازی در بخش تبلیغات سپاه به فعالیت هنری ادامه دادم .
تفاوت خوش نویسی با نقاشی خط در چیست ؟
در خوش نویسی قواعد و اصولی هست که تغییر ناپذیراست و هنرجو باید آنها را آموخته و تکرار کند .این قواعد از استادان گذشته به ما رسیده و ما مجبور به رعایت آ نها هستیم .اما نقاشی خط این محدودیت را شکسته و آزادی عمل زیادی به هنرمند می دهد .لذا من از خوش نویسی به نقاشی خط روی آوردم زیرا حس و حال خودم را می توانم بهتر به تماشاگر منتقل کنم .در نقاشی خط من احساس آزادی عمل بیشتری دارم و هیچ محدودیتی در خلاقیت هنری حس نمی کنم .و ضمنا خودم را به دنیای امروز و هنر مدرن نیز نزدیک تر حس می کنم .
در حال حاضر خوش نویسی چه کاربردی دارد ؟
تا قبل از اختراع صنعت چاپ خوش نویسی در کتابت نقش اساسی داشت اما از اواخر دوره ی قاجار و اوایل دوره ی پهلوی این نقش کم رنگ تر شد و هم اکنون خوش نویسی به طرف هنر ناب گام برمی دارد .در حال حاضر خوش نویسی به سمت قطعه نویسی ، مضامین شعری و زیبایی شناسی به پیش می رود …
نقاشی خط ایرانی این روزها در سطح جهان خودنمایی می کند و بخشی از بازارهای هنری دنیا را در اختیار گرفته است دلیل این مساله چیست؟
آثار استادان نامی خوش نویسی ایران هم اکنون در بیشتر موزه های جهان موجود است و اخیرا نیز هنر نقاشی خط ایرانی هم جای خود را در بازارهای هنری جهان باز کرده و دلیل آن هم آثار خلق شده توسط بزرگانی همچون زنده رودی ، پیلارام و دیگرانی ازاین قبیل می باشد .
این استادان با ابداع مکتب نقاشی سقاخانه و وارد کردن نمادهای ایرانی و سنتی و مذهبی به نقاشی معاصر تحولی در هنر نقاشی ایجاد کردند که این حرکت هنری با استقبال جهانی نیز روبرو شد ه است .
پرویز تناولی هنرمندی است که با استفاده از کلمه ی خوش نویسی و نستعلیق هیچ و تبدیل آن به مجسمه و پیاده کردن آن روی ظروف سفالی و روی بوم نقاشی تحول اساسی در هنر سنتی ایران پدید آورد ه و این خلاقیت ها، هنر نقاشی ایرانی را به هنر مدرن جهان نزدیک کرده و استقبال خوبی نیز از این اثار شد ه است .
از دیگر بزرگان عرصه ی نقاشی خط می توان به استادان رضا مافی ، محمد احصایی ، نصراله افجه ای ، جلیل رسولی و… اشاره کرد .که در معرفی نقاشی خط به جهان نقش اساسی داشته اند .
خوش نویسی چه نقشی در زندگی شما داشته است؟
زندگی امروزه پرازاسترس های اقتصادی و درگیری های روزمره می باشد. انسان دنبال پناهگاهی می گردد که ازاین استرس ها رهایی یافته و به ساحل آرامش برسد .هنر مخصوصا هنر خوش نویسی می تواند به این نیاز پاسخ دهد .خوش نویسی در بستر ادبیات غنی ایرانی رشد و نمو یافته لذا ترکیبی ازهنروادبیات غنی می تواند هنرمند و انسان امروزی را از دغدغه های پراسترس برهاند وبه ساحل آرامش برساند .خوش نویسی و نقاشی خط توانسته است به دغدغه های ذهنی من پاسخ داده و خواسته هایم را به مخاطبان منتقل کند و راه رسیدن به دنیای بهتر را نشان دهد .بدیهی است که تنها همدم من درسالهای گذشته بوم نقاشی وکاغذ خوش نویسی بوده است .
در حال حاضر چه فعالیت هنر ی را دنبال می کنید؟
در حال حاضر در کارگاهم مشغول خلق آثار نقاشی خط هستم و با رهایی از محدودیت های خوش نویسی به هنر روز چهانی و مدرن شدن دیدگاهم می پردازم و با استفاده از فرم و زیبایی شناسی هنر خوش نویسی درپی خلق اثاربدیع هستم .
و سخن اخر
آنچه امروزه مرا رنج می دهد این است که جوانان ما در فضای مجازی به سرگرمی و گذران عمر مشغول اند و وقت خود ر به پوچی می گذرانند لذا اگر جامعه ی ما به ارزش هنر پی ببرد می تواند از این نیروی عظیم و نهفته ی جوا نان در جهت پیشبرد اهداف فرهنگی و هنری استفاده کند .آرزوی من این است که مسئولین زمینه ای فراهم کنند که جوانان جذب فعالیت های هنری شده و شخصیت سالم تری پیدا کرده و جامعه ی ما به سوی فردایی روشن تر و امید بخش حرکت کند .
