زبرخان پیشاهنگ جام باشگاه های کتاب‌خوانی نیشابور نیمی از باشگاه ها در انحصارِ حصار!

فروغ خراشادی

آئین گشایش نمایشگاه آثار دانش آموزان مدارس منطقه‌ی زبرخان در چهارمین دوره از جام باشگاه‌های کتابخوانی کشور در نگارخانه کمال الملک نیشابور برگزار شد. صبح روز شنبه، 26 بهمن‌ماه 98، با حضور رئیس اداره آموزش و پرورش زبرخان، رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی نیشابور، رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی شهرستان و مسئولان انجمن های کتابخوانی نیشابور نمایشگاهی دو روزه برقرار شد، تا ضمن به نمایش گذاشتن آثار هنری دانش‌آموزان کتاب‌خوان، از فعالیت های یک ساله‌ی کنش‌گران حوزه‌ی کتاب در این منطقه تقدیر شود. در این رویداد که بیش از 20 مدرسه مشارکت و نزدیک به هزار دانش آموز، پویایی داشتند، آثار نقاشی، عروسک سازی، ماکت و کاردستی، فیلم‌های کوتاه یک دقیقه ای و دست‌نوشته‌های دانش‌آموزان زبرخان، که بر مبنای کتاب های خوانده شده، تهیه شده بودند، در معرض دید عموم قرار گرفت. زبرخان که در کنار فیروزه، قدمگاه و نیشابور، طی این سال ها در جام باشگاه‌های کتابخوانی حضور فعال داشته، به تنهایی نزدیک به نیمی از فعالیت های این عرصه را انجام داده است و از میان 200 باشگاه، 97 مورد به این منطقه اختصاص دارد.

این نمایشگاه که با هدف اصلی ترویج فرهنگ مطالعه کتاب و کتاب‌خوانی سامان یافته بود، در قالب جشنواره و مسابقه برگزار شد و قرار است که آثار منتخب برای داوری به تهران ارسال شود تا نتایج نهایی پس از آن اعلام شود. با این همه، برای برپایی رویداد، جلسه ای در آغاز بهمن ماه سال‌جاری در محل اداره ارشاد شهرستان منعقد شده تا چگونگی انجامِ کار و اهدافِ طرح مورد بررسی قرار گیرد و این جشنواره‌ی وزاراتی که چهارمین دوره‌اش را امسال سپری می کند، با محوریت نمایش و داوری آثار بچه های زبرخان، برگزار شود.

970 دانش آموز زبرخانی در جام باشگاه ها شرکت کرده اند

از سیدعلی حسینی، معاون پرورشی اداره آموزش و پروش منطقه زبرخان که خود پایه‌ی اصلی شکل گیری این رویداد فرهنگی است، در خصوص چند و چون آغاز و شکل گیری جشنواره پرسیدیم که چنین پاسخ گفت: «مدارس آموزش و پرورش زبرخان  با پیگیری همکاران به عنوان تسهیلگران کتاب، 97 باشگاه کتابخوانی ایجاد کرد؛ این باشگاه ها با برگزاری کارگاه آموزشی ویژه کلیه‌ی مدیران مدارس با همکاری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و انجمن کتاب کودک و نوجوان سیمرغ سامان یافته که در هر باشگاه ده دانش‌آموز فعالیت دارند. این دانش‌آموزان با مطالعه‌ی یک کتاب، خلاقیت، ابتکار و بارش های فکری و ذهنی خود را که برخاسته از متن و مفهوم کتاب مورد مطالعه است، در قالب کاردستی، نامه به نویسنده، تهیه فیلم یک دقیقه ای و…. بروز می دهند که نمونه های آن در این نماشگاه ارائه شده است و هدف از این کار، درونی شدن فهم دانش آموزان از کتاب خوانده شده است.»

از حسینی پرسیدیم که گام‌های اولیه این طرح کشوری، در منطقه‌ی زبرخان چگونه برداشته شد و نقش اداره آموزش و پرورش، انجمن های کتاب، نهادهای متولی و در مجموع دست اندرکاران فرهنگی را در این خصوص، چگونه ارزیابی می کند؟

معاون پروشی منطقه زبرخان پاسخ داد: استارت اصلی این کار از آنجا خورد که که سال گذشته، روستای «حصار زبرخان» جزو روستاهای برتر دوستدار کتاب کشور معرفی شد و ما هم با توجه به فعالیت‌هایی که در عرصه‌ی کتاب و کتاب‌خوانی در طول این چند سال داشتیم، پیگیر برگزاری این طرح شدیم.  حسینی به نقش انجمن های کتاب و حمایت آموزش و پرورش منطقه هم اشاره کرد: از جمله نهادها و افراد موثر در برگزاری چنین رویدادی، «انجمن کتاب کودک و نوجوان سیمرغ» بود که چندین دوره جشن «چهل کتاب چهل روستا» را در کارنامه دارد و با و برگزاری چندین دوره مسابقات کتاب‌خوانی در انجام این کار یاور ما بود؛ همچنین همکاری «انجمن فرهنگی کتاب پرواز  سیمرغ» و حمایت‌های رئیس اداره آموزش و پرورش زبرخان برای پیگیری این برنامه، تعیین کننده بود.

جام باشگاه ها، گزینه ای برای پرکردن خلا کتاب‌های درسی

از او می پرسیم شاخصه و تمایز کتاب‌خوانی در قالب جام باشگاه‌ها با شیوه مرسوم در مدارس، چیست؟

می گوید: متاسفانه با توجه به این که در محتوای بیشتر کتاب‌های آموزشی، از آموزش مهارت های زندگی، مهارت های اجتماعی و کاربردی، متناسب با درک و سن دانش آموزان، خبری نیست و از طرفی محیط مدرسه آن‌طور که دانش آموزان می خواهند برایشان جذاب و نشاط آور نیست، توسعه این‌گونه طرح ها در افزایش خودباوری و اعتماد به نفس دانش آموزان بسیار مهم است؛ مخصوصا در شرایط کنونی که اکثر دانش‌آموزان به دنبال بازی های اینترنتی هستند و معمولا در فضای مجازی بدون هدف پرسه می زنند، اجرای این طرح ها برای ترویج مطالعه کتاب و کتابخوانی  بسیار مفید خواهد بود.

وی می افزاید: بدون شک انس گرفتن دانش آموزان با کتاب و کتاب‌خوانی تاثیر بسیار زیادی در ارتقای آگاهی و افزایش مهارت های زندگی و اجتماعی آن ها خواهد گذاشت؛ بازتاب این مساله را در تعدادی از مدارس شاهد بودیم؛ اولیای دانش آموزان به کتاب‌خوانی علاقمند شده اند که تاثیرش را در سال‌های آتی شاهد خواهیم بود.

روستاهای بیشتری از زبرخان، دوستدار کتاب خواهند شد

از این فعال فرهنگی در خصوص نقش او در طرح مذکور پرسیدیم؛ نقشی که به گفته‌ی کنشگران حوزه‌ی کتاب، به موفقیت طرح جام باشگاه های کتاب‌خوانی در منطقه زبرخان انجامیده است!

وی در پاسخ گفت: من فقط به شدت پیگیر فعالیت های عرصه کتاب و کتاب‌خوانی هستم؛ مثلا با بیشتر دهیاران زبرخان درباره این جشنواره گفتگو کرده‌ایم و آن ها اکنون از هواداران این طرح اند؛ آنان راغب شدند که امسال در قالب روستاهای دوستدار کتاب با تکمیل فرم های مربوطه وارد گود شوند، همچنین مجموعه‌ی اداره‌ی آموزش و پرورش زبرخان را مشتاق کردیم که در طرح های کتاب‌خوانی فعالیت مستمر  و موثرتری داشته باشد. حسینی ادامه داد: ارتباط نزدیک با سمن ها و انجمن های فرهنگی کتاب شهرستان، استفاده از ظرفیت سایر دستگاه ها مثل آستان قدس رضوی، کتابخانه‌ی ملی مشهد، وزارت ارشاد و خیرین و واقفین کتاب هم از جمله برنامه های ما بوده است که منجر به اهدای صدها جلد کتاب به کتابخانه های مدارس زبرخان در طول این سال‌ها شده است.

با سپاس از فرصت گفتگو، در پایان به مخاطبان خیام نامه بگویید برنامه‌ی بعدی شما، هم‌راستا با جام باشگاه‌های کتاب‌خوانی، چیست؟

تصمیم داریم نشست کتابخوان، ویژه‌ی همکاران فرهنگی برگزار کنیم که اولین جلسه‌ی آن اوایل بهمن ماه برگزار شد؛ در این نشست‌ها ضمن معرفی کتاب های جدید به همکاران، آنان را ترغیب می‌کنیم در ترویج فرهنگ مطالعه قدم بردارند که به طور قطع، تاثیر این نشست ها در مدرسه و ارتقای سطح کیفی علمی دانش آموزان مشاهده خواهد شد.