طلاق توافقی

محسن تقیان – وکیل و مدرس دانشگاه

طلاق در لغت به معنای گشودن گره ،ترک کردن و رها کردن است و در فقه اسلامی به معنای از بین بردن عقد نکاح با لفظ مخصوص است .طلاق توافقی ، یکی از انواع طلاق ها به شمار می رود و زوجینی که قصد انجام آن را دارند در تمام زمینه های مربوط به زندگی مشترک از جمله نفقه، مهریه، جهیزیه و در صورت داشتن فرزند مشترک ، حضانت فرزند توافق می کنند و دادخواست صدور گواهی عدم امکان سازش را به دادگاه ارائه می دهند .

در طلاق توافقی زن و شوهر با یکدیگر توافق کرده و از هم جدا می شوند و این توافق در حکم دادگاه به ثبت می رسد و ضمانت اجرای قانونی پیدا می کند اما با توجه به این که قانونگذار حق طلاق را متعلق به مرد دانسته است و مرد هر وقت که بخواهد یا اراده کند ،می تواند زن خود را طلاق بدهد، معمولا در طلاق توافقی زنان تمام یا بخشی از حقوق مال خود را می بخشند تا همسرشان را راضی به جدایی کنند البته این موضوع اصل نبوده و گفتنی است طرفین چون توافق دارند نسبت به این موضوعات هم توافق می کنند . بسیاری از زوجین برای جدایی از همدیگر ، طلاق توافقی را انتخاب می کنند تا بدون نزاع و بدون مخالفت های اطرافیان جدا شده و درگیر پروسه ی زمان بر قانونی نیز نشوند و از دعاوی احتمالی که متعاقب آن به وقوع می پیوندد، جلو گیری کنند .

مطابق قانون در تمامی موارد طلاق به جز طلاق توافقی ،نیاز به داوری است .به بیان دیگر ، دادگاه در تمام موارد درخواست طلاق به جز طلاق توافقی،به دلیل ایجاد صلح و سازش باید موضوع را به داوری ارجاع کند. دادگاه پس از بررسی داوران ،رای صادر می کند و اگر نظر داوران را نپذیرد ،با گفتن دلیل آن را رد می کند . اما طلاق توافقی نیازی به داوری و تعیین داور از سوی زن و مرد ندارد زیرا در این نوع طلاق ،دادگاه مکلف به ارجاع زوجین به مشاوره خانواده است و در مکان هایی که مشاور خانواده وجود ندارد مکلف به ارجاع به سازمان بهزیستی کشور جهت مشاوره زوجین است و مشاوره باید نظر خود را به دادگاه ارائه کند . برای انجام طلاق توافقی ،زوجین باید به همراه مدارک شناسایی از جمله شناسنامه و عقد نامه به دادگاه محل اقامت هر یک از زوجین یا دادگاه محل ثبت سند نکاحیه مراجعه و فرم درخواست را پر کرده و هر دو آن را امضا کنند و پس از الصاق تمبر مالیاتی ،به رئیس شعبه اول در شهرستان ها و در کلان شهرها به دفاتر خدمات قضایی ارائه کنند . زوجین قبلا باید مسائل مربوط به حضانت فرزند و ملاقات با او و امور مالی مانند مهریه ، نفقه و جهیزیه را تعیین کنند و در درخواست گواهی عدم امکان سازش را ارائه دهند و پس از تعیین شعبه، به شعبه مورد نظرمراجعه و در جلسه رسیدگی مسائل مذکور را قبلا درباره آن به توافق رسیده اند را ثبت کنند دادگاه باتوجه به توافق زوجین ،گواهی امکان سازش مبنی بر طلاق توافقی صادر می کند و آنان می توانند  با ارائه گواهی به دفتر خانه ازدواج و طلاق ،اجرای صیغه طلاق و ثبت آن را تقاضا کنند .

مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش 3 ماه است و اگر زوجین ظرف 3 ماه آن را اجرا نکردند . دیگر اعتباری نخواهد داشت . بی اعتباری در اینجا بدین معنی است که چنانچه مدت مذکورتمام شود ، زوجین باید از ابتدا برای طلاق توافقی اقدام کنند . نکته ای که در اینجا باید مورد توجه قرار گیرد ،این است که تمامی توافقاتی که زوجین برای انجام طلاق توافقی انجام داده اند تا زمانی که در دفتر خانه طلاق ثبت نشود ،هیچ اعتباری ندارد و هیچ یک از طرفین نمی تواند در این خصوص مدعی حقی باشد . همچنین برای اجرای صیغه طلاق ، وضعیت زن باید از حیث بارداری یا عدم بارداری مشخص شود.