روش های اصلاح رفتار

1)   شناسایی علل دروغگویی : در قدم اول باید دلایل بروز دروغ گویی در کودکان را شناسایی کرد و تا زمانی که علل آن شناخته نشوند راه به بیراهه رفته و درمان قطعی صورت نمی گیرد .

2)   ایجاد محیطی امن و عاطفی در منزل : گاهی اوقات والدین نه تنها خود در مقابل دیدگان فرزندانشان ناخواسته دروغ می گویند بلکه دروغ گویی کودکان را نیز تشویق و تمجید می کنند و از طرفی اگر ارتباط صمیمی بین والدین و کودک نباشد کودکان واقعیت ها را نمی گویند .

3)   اجتناب از تنبیه : اگر کودک بیاموزد که در قبال راستی و صداقت تشویق وتحسین می شود و مجازات و تنبیهی را در پی ندارد با صراحت تمام واقعیات را بیان می نماید .

4)   پرهیز از برچسب زدن : کودکان را نباید دروغگو نامید چراکه اگر متوجه شوند از دید والدین آنان فرزندان دروغگویی هستند نسبت به رفتار مخرب خویش ، بیش از پیش تحریک می شوند .

5)   اعتراف کودک به دروغ گویی : اگر والدیت متوجه شدند که کودک به دروغ گویی خود اعتراف می کند باید فرصتی بدهند تا نسبت به اصلاح رفتار خود اقدامی کند . لذا هر گونه تنبیه ومورد بازخواست قراردادن روند اصلاح را دچار اختلال می نماید . به احساسات کودک باید احترام گذاشت و اورا درمسیر صحیح قرار داد.

6)   والدین اسرار کودکان را فاش نسازند : گاهی اوقات فرزندان به دلیل بی اعتمادی به والدین وافشاگری آن ها  اتفاقات و حوادث رخ داده را بیان نمی کنند و لاجرم واقعیات را وارونه جلوه می دهند .

7)   پند و اندرز دادن به کودک : یکی از روش های تربیتی که اسلام هم به آن تاکید دارد استفاده از روش نصیحت کردن و پند و اندرز دادن  می باشد . کودکان به دلیل اینکه هنوز از فطرت پاک خویش چندان فاصله ای نگرفته اند و ضمیرشان پاک و بی آلایش است نسبت به قبول نصایح والدین خود واکنش مثبت نشان می دهند .

8)   استفاده از روش تغافل : عفو و بخشش در منزل برای تربیت فرزندان در رعایت ضوابط اخلاقی امری ضروری به نظر می رسد ولی زیاده روی در آن هرگز توصیه نمی شود . لازم است گاهی باید خطای کودکان را نادیده گرفت و به اصطلاح:  شتر دیدی ندیدی .

9)   ابراز محبت کردن : کودکان اگر طعم شیرین محبت کردن و مورد توجه قرار گرفتن از سوی والدین را تجربه کرده باشند هرگز برای تامین این نیاز فطری دست به گزافه گویی نمی زنند . اما یادمان باشد افراط و تفریط درمحبت هر دو زیان بار است پس باید اعتدال را درنظر داشت .

10)   قصه گویی : والدین می توانند به کمک داستان های مربوط به دروغ گویی و بیان نتایج آن ، کودک را راهنمایی کرده و از عواقب شوم آن آگاه نمایند .

11)  استفاده از روش تربیت خاموش : والدین خشم و ناراحتی خود را بصورت غیر کلامی به کودک نشان دهند و این نارضایتی را در چهره خود نشان دهند تا کودک متوجه رفتار ناصحیح خود شود .

12)   بی توجهی به دروغ های کودکان : زمانی که کودک سرگرم دروغ گویی است ، والدین با قیافه ای گرفته ، بدون لبخند و بدون تایید با او مواجه شوند در برابر حرف هایش بی تفاوت باشند ، و میان صحبتش ، موضوع بحث را عوض کرده تا کودک متوجه شود که موفق نشده است . توجه کردن و گوش دادن به سخنان دروغ کودکان آنها را تشویق به ادامه ی فعالیت می کند .

کلام آخر

R به یاد داشته باشیم که پدر و مادر برای کودکان خود نخستین الگوها به شمار می روند . بنابراین قبل از هر چیز باید خود والدین راستگو باشند و از دروغ گویی پرهیز نمایند .

R والدین هرگاه به فرزند خود قولی را می دهند باید تاجایی که امکان دارد به آن عمل نمایند ، زیرا کودکان توجیهات والدین را درک نمی کنند و والدین خود را ، متهم به دروغ گویی می نمایند .

R استفاده از تنبیه ، دروغ را از ذهن کودک پاک نمی کند بلکه بصورت موقتی و گذرا آن هم فقط درحضور شخص تنبیه کننده از بین می برد و بلا شک کودک در فرصتی دیگر مبادرت به دروغ گویی می نماید .

R به کودکان باید اجازه داد تا بدون ترس و واهمه احساسات مثبت و منفی خود رابیان نمایند . تا فواید راستگویی را درک کنند .

R کودکانی که مورد بازخواست قرار می گیرند و سوال پیچ می شود برای رهایی از این وضعیت دروغ می گویند . لذا باید از بیان سوالاتی که جنبه تله و دام دارند پرهیز کرد .

منابع :

پنتلی ، الیزابت . (1384). راهنمای کامل تربیت کودک .ترجمه ی اکرم قیطاسی ، انتشارات صابرین

دبیری ، عاطفه و کاکویی ، مرضیه .(1391). دروغ گویی کودکان و روش های اصلاح و درمان آن . انتشارات ایماژ

سیف نراقی ، مریم و نادری ، عزت الله .(1379). اختلالات رفتاری کودکان و روش های اصلاح و ترمیم آن . انتشارات بدر

شفیع آبادی ، عبدالله . (1387). راهنمایی و مشاوره کودک(مفاهیم و کاربردها) . انتشارات سمت

معتمدی ، زهرا . (1374) . رفتار با کودک . انتشارات لک لک