کارزاري عليه عامل اصلي مرگ و مير شهروندان فروغ خراشادي/ کودکي هايمان با جملات حکيمانه ي مادربزرگ و پدربزرگ ها گذشت. جمله ي «عقل سالم در بدن سالم است» شاه بيت حرف هاشان بود و در هر جمله اي حکمت غذاها را يادآور مي شدند؛ جمله اي که اگر چه از امروزي ها کمتر مي […]
کارزاري عليه عامل اصلي مرگ و مير شهروندان
فروغ خراشادي/ کودکي هايمان با جملات حکيمانه ي مادربزرگ و پدربزرگ ها گذشت. جمله ي «عقل سالم در بدن سالم است» شاه بيت حرف هاشان بود و در هر جمله اي حکمت غذاها را يادآور مي شدند؛ جمله اي که اگر چه از امروزي ها کمتر مي شنويم، اما مي توانيم به شيوه اي نوين، در کوي و برزن و در قالب پوستر و مانور خياباني اداره ي بهداشت (که به تازگي باب شده است) ببينيم.
«تغذيه ي سالم» نام پويشي است که از پانزدهم آذرماه جاري درنيشابور شکل گرفته است. کارزاري که با استفاده از ظرفيت هاي نيشابور، اطلاعات مشاوره اي تغذيه ي سالم را به رايگان در اختيار همشهريان قرار مي دهد. اگر چه مدت زمان اين طرح در سطح شهرستان تا روز 29 ماه جاري اعلام شده است، اما به پويش ملي تغذيه ي سالم که تا 15 دي ماه 96 ادامه خواهد داشت، پيوند مي خورد تا نيشابور تنها شهري باشد که يک ماه تمام در مراکز خدمات جامع سلامت، پايگاه هاي سلامت و خانه هاي بهداشت روستايي، پذيراي شهروندان است. در اين پايگاه ها، پرونده ي الکترونيک سلامت براي هر شهروند گشوده مي شود و هر فردي متناسب با سن، وزن، قد، بيماري هاي مزمن، ميزان سلامت يا احتمال ريسک بيماري، بسته ي خدمتي ويژه اي دريافت مي کند.
کارگروه سلامت و امنيت غذايي شهرستان با محوريت معاونت بهداشت دانشکده ي علوم پزشکي و خدمات بهداشتي درماني، پيش از آغاز بسيج ملي تغذيه ي سالم، اين طرح را ارائه و اجرا کرده اند و به همين مناسبت نشستي خبري با حضور رسانه هاي شهرستان ترتيب دادند که ماحصل اش در ادامه مي آيد.
4 عامل مسبب 76 درصد
معاون بهداشت دانشکده ي علوم پزشکي نيشابور، علت اجراي طرح «تغذيه سالم» را همبسمتگي آماري مرگ و مير ايراني ها با بيماري هاي وابسته به «تغذيه»، تحرک و سبک زندگي عنوان کرد. به گفته دکتر عصمت تقي آبادي، بر اساس آمار دانشکده هاي علوم پزشکي کشور، 76درصد علت مرگ ايراني ها، به حملات قلبي، سرطان، بيماري هاي تنفسي، ديابت و البته سوانح و حوادث باز مي گردد که در 4 مورد نخست،4 عامل نقش مهمي ايفا مي کنند: فشار خون، چربي، قند و چاقي!
آمارهاي جهاني هم بر اعداد و ارقام داخلي منطبق اند، يعني در همه جاي جهان، سبک زندگي نياز به تغيير دارد؛ به ديگر سخن، 4 رفتار مخاطره آميزِ تغذيه ي ناسالم، کم تحرکي، مصرف دخانيات و سوء مصرف الکل را بايد از ساختار زندگي حذف کرد؛ اين مساله موجب شده است تا دستورالعمل هاي مراقبت هاي بهداشتي از بيماري هاي واگيردار به سمت بيماري هاي غير واگير سوق کند. اما شرط اصلي درمان در اين بيماري، همکاري خود بيمار است.
آموزش همگاني دليل پويش تغذيه
طبق تحقيقات گسترده اي که در سال 95 انجام شده است، شيوع چاقي، چربي خون، کم تحرکي و مصرف مواد مخدر در خراسان رضوي مانند همه ي کشور نگران کننده است؛ اين امر نياز جامعه را به آموزش همگاني و ترويج برنامه هاي خودمراقبتي بر مبناي حذف فاکتورهاي ناسالم و جايگزيني آن با موارد سالم يادآور مي شود، بنابراين در گام نخست، اصلاح فرهنگ تغذيه در دستور کار قرار گرفته است.
آغاز اين پويش با طراحي پوستر اوليه و پخش آن در مراکز بهداشت سطح شهر همراه بوده است. در ادامه نيز پوستر اصلي بر مبناي هرم مواد غذايي طراحي و توزيع شده است و ويژه نامه اي هم درباره ي سهم بندي مواد غذايي، سوءمصرف و عوارض برخي خوراکي هاي رايج در جامعه تدوين شده است. در اين ويژه نامه درباره ي عوارض مصرف نوشابه ها، نمک هاي تصفيه نشده ي معدني و دريايي توضيح داده شده و بر لزوم محدوديت استفاده از «حداکثر» 5 گرم نمک تصفيه شده ي يددار به صورت روزانه تاکيد شده است.
در نشست يکشنبه 19 آذرماه، دکتر تقي آبادي نسبت به افزايش آمار مبتلايان به بيماري گواتر در سطح شهرستان هشدار داد. وي با بيان اين که مردم از منابع غير مستند درباره ي تغذيه، اطلاعات کسب مي کنند گفت: احتمال مي رود دليل افزايش بيماري هاي مرتبط با تيروئيد، عدم استفاده از نمک هاي يد دار باشد.
معاون بهداشت علوم پزشکي در خصوص طرح سوال خبرنگار مبني بر شکل گيري ذائقه از سن پايين و اقدامات مناسب انجام شده در اين خصوص گفت: براي فرهنگ سازي، سفيران سلامت در سطح دانش آموزي، دانشجويي و خانوار داريم که از طريق کتاب هاي آموزشي «خودمراقبتي به زبان ساده»، آموزش مي بينند و مي توانند به ديگران هم ياد بدهند.
بشقاب سلامت
در هرم غذايي تنوع و تعادل مورد توجه است؛ انواع خوراکي ها و همه ي خوراکي ها بايد در سبد غذايي خانوار باشد. بهتر است خود مراقبتي را از طبخ غذا ها آغاز کرد؛ به شيوه ي بخار پز يا آب پز. بهتر است از پخت طولاني مدت، کبابي يا سرخ کردن مواد غذايي هم پرهيز نمود. در 23 پايگاه سلامت و 11 مرکز جامع سلامت، به ازاي هر 2500 شهروند، يک نفر حضور دارد که بسته ي خدمتي مورد نياز را ارائه داده، در صورت نياز به کارشناس تغذيه ارجاع مي دهد؛ به ديگر سخن مي توان آموزش و خدمات مراقبتي در سطوح اوليه را از پايگاه دولتي آغاز کرد و اگر لازم بود با توصيه ي بهورز يا کارشناس، به بخش خصوصي مراجعه نمود. تقي آبادي يادآور شد که مردم با مراجعه به سايت دانشکده مي توانند از آدرس دقيق پايگاه محله ي خود آگاه شوند و با مراجعه به آن نخستين گام هاي سلامت را بردارند.
نزديک 87 درصد خراسان رضوي فقر ويتامين D دارد
در اين نشست، شورورزي، کارشناس بهداشت، عنوان کرد که در تحقيقي که سال 91 انجام شده و به «پوراي2» معروف است، ايراني ها در خصوص ريزمغذي ها دچار کمبود هستند و اين آمار در مورد ويتامين D به اوج خود مي رسد. بر اساس همين پژوهش کمبود ويتامين D در دختران و بانوان بيش از مردان است. ويتامين D که به ويتامين آفتاب هم معروف است با قرار گرفتن روزي بيست دقيقه در معرض نور مستقيم (اما ملايم) آفتاب تامين مي شود اما در بسته هاي خوراکي هم تجويز مي شود که براي دوره هاي متوسطه اول و دوم در مدارس و براي زنان باردار، کودکان و سالمندان با مراجعه به پايگاه هاي سلامت به صورت رايگان در دسترس قرار مي گيرد.
تقي آبادي در اين زمينه اظهار داشت اهميت ويتامين D هنگامي مشخص مي شود که بدانيم بيماري هاي افسردگي، متابوليکي(مربوط به سوخت و ساز بدن)، ديابت نوع2، پوکي استخوان، MS(ام اس) و پوسيدگي دندان به دليل کمبود اين ريز مغذي ايجاد مي شود.
به نظر مي رسد پويش هايي از اين سنخ، نه تنها در آگاهي بخشي و پيش گيري از سوء تغذيه موثر است، به درمان بيماري هايي که نتيجه ي کمبودها يا مسموميت هاي ناشي از مصرف بيشينه است نيز مي انجامد.
از ديگر سو، در کشوري با 80 ميليون نفر جمعيت، سرانه ي درمان چند صد برابر سرانه ي پيش گيري است؛ اگر تغذيه ي سالم تبديل به سبک زندگي و فرهنگ شود، علاوه بر کيفيت زندگي و طول عمر افراد، هزينه هاي درمان به سوي زير ساخت هاي حوزه ي بهداشت عمومي و آموزش همگاني شيفت مي کند که خود موجب مي شود زنجيره ي پيشرفت، جايگزين سيکل معيوب قبلي شود.
