جايگاه نيشابوردرتاريخ ايران قبل از اسلام نيشابور به عنوان يک شهرباستاني دردوران قبل از اسلامِ ايران به جهاتي چند داراي اهميت ويژه بوده است: الف: ديرينگي وقدمت سابقه وقدمت نيشابوربه دوره ي پيش از ساسانيان مي رسد.به تعبيير محققان معاصر،اين شهرمحل زندگي((اَپرَنها))که قبيله اي از پارت ها به شمارمي آمده اند، بوده است و اَپَرشهر(اَبَرشهر)مرکزاستان […]
جايگاه نيشابوردرتاريخ ايران
قبل از اسلام
نيشابور به عنوان يک شهرباستاني دردوران قبل از اسلامِ ايران به جهاتي چند داراي اهميت ويژه بوده است:
الف: ديرينگي وقدمت
سابقه وقدمت نيشابوربه دوره ي پيش از ساسانيان مي رسد.به تعبيير محققان معاصر،اين شهرمحل زندگي((اَپرَنها))که قبيله اي از پارت ها به شمارمي آمده اند، بوده است و اَپَرشهر(اَبَرشهر)مرکزاستان پارت محسوب ميشد.کشفيات موزه آمريکايي متروپوليتن سابقه اين شهر کهن را که به قبل از ساسانيان مي رسد، تاييدمي نمايد.
ب: موقعيت سياسي ،اجتماعي
نيشابورقبل از اسلام به عنوان يکي از چهاررکن اصلي خراسان قديم خودنمايي مي کرده است .هرچندکه مرکزنظامي ساسانيان در قسمت شرق ايران واحه ي مرو بود ولي نيشابور جزءسه شهرديگرمشرق زمين بود که اهميت زيادي داشت وزيرنظرمرونبود اين سه شهرمهم ديگرعبارت بودنداز هرات ،بلخ ونيشابور وباتوجه به اينکه امروزبين شهرهاي مذکور،تنها نيشابور درمحدوده کشور ايران واقع است مي توان به اهميت اين شهرتاريخي درمقايسه باديگر شهرهاي شرقي ايران پي برد.
برخي تاريخ نويسان،نيشابوررازادگاه کساني چون مزدک وبرخي نيز آن راخاستگاه ماني دانسته اند.از طرفي.نيشابوربه خاطرويژگي هاي بي مانندش ازقبيل هواي سالم،خاک حاصلخيزوآب فراوان وموقعيت سياسي نظامي اش دردوران ساساني،به عنوان محل اقامت ومامن شاهان وشاهزادگان برگزيده مي شد.چنانکه يزدگرددوم درقرون سوم وچهارم ميلادي به دليل همين اعتبار،آنجارابه عنوان اقامتگاه خودبرگزيدوبرخي تاريخ نويسان ازاقامت دختران يزدگردسوم دراين شهرخبرداده اندوبرخي نيزگفته اندکه خوديزدگرددرنيشابوردرنزديک درياچه اي بنام چشمه سبز(چشمه سو)ازلگداسب آبي جان سپرد.
پ: اقتصادي
نيشابور دردوره باستان داراي آب فراوان وزمين حاصلخيزوموقعيت ممتازي بود واز طرفي به دليل واقع شدن در مسيرتجاري جاده معروف ابريشم که ازغرب وعراق به خراسان،ترکستان وچين متصل ميشد، باراندازاقوام وملل بشمارمي رفت.
ت: مذهبي
شهرنيشابوردردوره ي ساساني به عنوان يکي از شهرهاي مذهبي مهم محسوب ميشد.ودر حقيقت يکي ازپايتخت هاي مذهبي ساسانيان شهرنيشابوربود.چراکه آتشکده ي مهم آذربرزين مهرياآتشکده ي کشاورزان که يکي ازسه آتشکده ي مهم دوره ساساني بود،درکوه هاي ريوند،واقع در شمال غربي ربع نيشابور بود.
نيشابوردردوران باستان علاوه براينکه پايتخت مذهبي زرتشتيان در شرق کشوربود،محل اقامت اسقف نسطوري ها ومرکز مسيحيان نيز بوده است .
نعمت اله صادقی
