دکتر محمد مصدق، رهبر جنبش ملي کردن صنعت نفت ايران و رئيس دولت در سالهاي 1330 تا 1332، در چهاردهم اسفند 1345 در بيمارستان نجميه تهران ( خيابان حافظ ) درگذشت. در سالهاي حکومت مصدق، ايران که پرچم مبارزه با استعمار و سلطه را به دوش گرفته بود تحت فشار و تحريم اقتصادي و […]
دکتر محمد مصدق، رهبر جنبش ملي کردن صنعت نفت ايران و رئيس دولت در سالهاي 1330 تا 1332، در چهاردهم اسفند 1345 در بيمارستان نجميه تهران ( خيابان حافظ ) درگذشت.
در سالهاي حکومت مصدق، ايران که پرچم مبارزه با استعمار و سلطه را به دوش گرفته بود تحت فشار و تحريم اقتصادي و تهديد نظامي انگلستان بود که يکي از سه قدرت آن زمان بشمار مي رفت.
مصدق در تمامي طول عمر سياسي خود به دمکراسي، حقوق بشر و آزاديهاي مرتبط با آن عميقا وفادار بود. وي هنگام فوت 87 ساله بود.
دولت دکتر مصدق که مورد حمايت قاطبه ملت بود در کودتاي 28 مرداد سال 1332 که نتيجه توطئه مشترک انگلستان و آمريکا بود سقوط کرد.
وي بعد از سقوط دولتش به زندان افتاد و پس از تحمل دوران زندان تا پايان عمر در روستاي احمد آباد ساوجبلاغ (نزديک کرج) به صورت غير قانوني در تبعيد و حصر قرار داشت.
در روزهاي واپسين عمر که شديدا بيمار بود اجازه داده شده بود به تهران و به بيمارستاني که فرزندش در آن طبابت مي کرد منتقل شود.
جز براي اعضاي فاميل، وي در اينجا هم ممنوع الملاقات بود و روزنامه نگاران حتي اجازه نزديک شدن به ساختمان بيمارستان را نداشتند و شبانه روز درخودروهاي خود مقابل ساختمان «پارک هتل» نشسته و گوش بزنگ خبر از داخل بيمارستان بودند.
پس از فوت مصدق، دولت وقت يک اطلاعيه چند سطري بسيار کوتاه دراين زمينه به روزنامه ها داد و از آنجا که از مرده مصدق هم مي ترسيد اجازه برگزاري محلس ترحيم عمومي نداد چون گروهي از مردم تهديد کرده بودند که با پوشيدن لياس مشکي و يا گفتن تسليت به يکديگر با صداي نسبتا بلند ماتم خواهند گرفت. ساواک خبرچين هاي خود را مامور پرونده سازي، مخصوصا در مدارس و سازمانهاي دولتي کرده بود تا هرکس از دکتر مصدق ياد کند و لباس مشکي پوشيده باشد نامش را گزارش کنند و بعدا دستگير شود.
دکتر مصدق بر پايه عقيده خود که شاه بايد سلطنت کند نه حکومت، در دوران زمامداري اش اختيارات حکومتي را از شاه گرفت. در زمان او انتشار نشريه، تشکيل حزب و برگزاري اجتماعات سياسي آزاد بود. وي تحرير و توزيع کتب درسي را از انحصار دولت خارج کرد تا کتابهاي تاريخ مدارس ديکته دولت و مبلّغ قدرتهاي خارجي مسلط بر ايران نباشند.
مورخان معروف جهان مصدق را احياء گر ناسيوناليسم ايراني خوانده و نوشته اند که به همين دليل، وي حاضر به سازش با بيگانگان بر سر منافع ايران نبود.
به نوشته اين مورخان مصدق در جهان سوم چراغي را روشن کرد که تا پايان «استعمار کهنه» روشن بود. وي به ملل تحت ستم هشدار داده بود که پس از استعمار کهن (استعمار اروپايي که از زمان يافتن راههاي دريايي ـ آغاز سده شانزدهم آغاز شده بود)، استثمار و سلطه با لباسي تازه برجاي آن خواهند نشست. به عبارت ديگر استعمارگران تنها لباس عوض مي کنند و ….
پس از پيروزي انقلاب در بهمن ماه 1357، هرساله به مناسبت زادروز و وفات دکتر مصدق در آرامگاه او در احمدآباد که از ابنيه ملي وطن بشمار آمده است مراسمي با حضور هزاران تن برگزار مي شد.
در نخستين مراسم از اين دست که در اسفندماه 1357 برگزارشد بيش از يکصد هزار تن از تهران و شهرهاي ديگر به احمدآباد رفته بودند. تا پايان سال 1356 بردن نام مصدق در رسانه هاي وطن، مدارس و سازمانهاي دولتي ممنوع بود.
