«شير خفته» اگر چه چند دهه است در عرصه ي نظام جهاني زمزمه هاي زيادي درباره ي بيداري دو اژدهاي بزرگ آسيا (چين و هند) به گوش مي رسد، اما هنوز از بيداري شير خفته ي آسيا خبري شنيده نمي شود. اکنون چين و هند توانسته اند به عنوان دو قدرت اصلي آسيا با اتخاذ […]
«شير خفته»
اگر چه چند دهه است در عرصه ي نظام جهاني زمزمه هاي زيادي درباره ي بيداري دو اژدهاي بزرگ آسيا (چين و هند) به گوش مي رسد، اما هنوز از بيداري شير خفته ي آسيا خبري شنيده نمي شود. اکنون چين و هند توانسته اند به عنوان دو قدرت اصلي آسيا با اتخاذ سياست هاي مناسب و نرخ رشد اقتصادي بيش از 8 درصد، نقشي شايسته در نظام جهاني يافته و خواست هاي معقول خود را بر کشورهاي مدعي، ديکته نمايند.علاوه بر دو کشور چين و هند، اکثر کشورهاي جنوب شرق آسيا نظير سنگاپور، مالزي، تايوان، اندونزي و …، امروزه ديگر داراي رابطه اي يک سويه و نابرابر با کشورهاي توسعه يافته نيستند و با تکيه بر برنامه هاي دراز مدت پيشرفت و توسعه در حال رهايي از دور بسته ي عقب ماندگي اند و حتي در برخي از اين کشورهاٰ، پيش خدمتي غربي ها در رستوران ها، پديده اي معمولي است.
اما به اعتقاد بسياري،اين شير خفته (ايران) از جنبه ي موقعيت جغرافيايي، نعمت هاي خدادادي و همچنين منابع فرهنگي و انساني داراي آنچنان توانايي هايي است که در صورت بيدار شدن به سرعت مي تواند جبران مافات نموده وهمچون دو رقيب قدرتمند و سنتي ديگر خود، در عرصه نظام جهاني بيش از اين نقش آفرين باشد. علاوه براين، يکي ديگر از امتيازات ايران زمين داشتن حکومت مردم سالاري ديني است. به نظر پرفسور «آچين وايناک» استاد دانشگاه در هند، «قدرت آمريکا در ايجاد نظم جهاني رو به افول است و جهان به سمت نظمي چند بعدي پيش مي رود» و کشورهايي که براساس مردم سالاري اداره مي شوند و به ويژه ايران، مي توانند در جهان پيش رو موقعيتي استثنايي براي خود رقم بزنند به شرط اين که همه به قواعد مردم سالاري پايبند باشند.
در مردم سالاري، شايسته سالاري جز لاينفک نظام هاي سياسي و اصلي ترين فاکتور براي رسيدن به توسعه ي پايدار است. اعتماد به خرد جمعي و تن دادن به راي اکثريت و همچنيناحترامبه حقوق اقليت ها باعث مي شود تا مردم با انتخاب خود بهترين ها را براي مناسب مختلف برگزينند و چون در تصميم گيري مشارکت داشته اند، اجراي قوانين با استقبال بيشتري صورت مي گيرد. در نتيجه بيشترين بهروري از نيروي انساني و بالطبع نعمت هاي خدادادي حاصل آيد. مثلا در کشور هند به خاطر داشتن حکومت متکي بر راي مردم، ميزان بهروري نيروي انساني بسيار بيشتر از کشور چين است.براساس تحقيقي که توسط دکتر «س.ک. بوتاني»، نويسنده ي مقاله آينده ي روابط جهاني چين و هندصورت گرفته، «سرمايه گذلري هاي هند نصف آن چيزي است که چين انجام مي دهد، با اين وجود، نرخ رشد هند، 80 در صد نرخ رشد اقتصادي چين است. بنابراين نرخ بهروري در هندداراي نظام مردم سالاري حتيٰ قبل از اين که سرمايه گذلري هاي خارجي در اين کشورصورت بگيرد، از چين که داراي اقتصاد سرمايه داري دولتي است بهتر بوده است.»
از طرف ديگر، نظام مسلط اقتصادي در دنياي امروز، نظام سرمايه داري است که چه دولتي باشد چه خصوصي، بي عدالتي و تبعيض را در دل خود نهفته دارد. اما به دليل اينکه در نظام هاي سياسي مردم سالار، بايد مزايا بر اساس لياقت و معيارهاي واقعي توزيع شود، احساس تبعيض و بي عدالتي کمتري ايجاد مي شود. همچنين به قول خانم دکتر «ماندانا تيشه يار»، استاد مطالعات بين الملل دانشگاه تهران، در صورت وجود نابرابري و تبعيض در کشورهاي دموکراتيک، چون به مردم فرصت اعتراض داده مي شود و صداها در گلو خفه نمي شود، «مي توان اميدوار بود که از تبديل شدن بغض ها و خشم ها به فرياد ها و بحران ها کاسته شود» و در نتيجه هزينه هاي کمتري براي کشور ايجاد گردد. بنابراين مردم سالاري نه تنها با به کارگيري نيروهاي زبده باعث افزايش بهره وري و کاهش هزينه هاي توسعه مي شود بلکه شرايط را براي اصلاحات مسالمت آميز بدون هزينه هاي سياسي و اجتماعي فراهم خواهد نمود.
اما بي توجهي به قواعد مردم سالاري، خواب شير خفته را عميق تر مي کند و ممکن است خيلي زود دير شود و همه، حتيٰ آنانکه از مزاياي کوتاه مدت اين بي توجهي سود جسته اند، مجبور به پرداخت هزينه هاي جبران ناپذيري گردند. اين روزها، بر خلاف مردم سالاري ديني و اهداف انقلاب، فرصت طلبي و سود جويي هاي شخصي، خانوادگي، گروهي و قبيله اي در جامعه ي ما عموميت يافته و همه به دنبال يافتن راه هاي ميانبر و نه درست، براي رسيدن به مزاياي اجتماعي هستيم که نمي تواند نتيجه ايجز از هم پاشيدن 155 هزار خانواده و 120 هزار سقط جنين غير قانوني در سال، نرخ رشد اقتصادي منفي، درگير بودن اکثر خانواده ها با غول بد ترکيب بيکاري، اعتياد، افسردگي، فقر، کودکان کار و …داشته باشد.
بي شک، ارزش مند بودن کار، تخصص گرايي و سپردن کارها به انسان هاي کاردان آهنگ خوش بيدار باش اين شير خفته است. در چنين صورتي، مي توانيم از توان بالقوه ي نخبگان که سالانه با مهاجرت خود، به اندازه ي فروش نفت به کشور خسارت وارد مي نمايند جلوگيري کنيم و با استفاده از سرمايه هاي اقتصادي و به ويژه علمي آنها، بخش عظيمي از معضلات کشور به خصوص بيکاري را رفع نماييم. يک متخصص، مي تواند مقدمات کار براي چندين نفر غير از خود را ايجاد نمايد.متاسفانه برخياز افراد سودجويانه و براي پوشش ضعف خود نسبت به تعهد و تخصص تعاريف خاص ارايه مي دهند و همين باعث شده که از توان تمامي نيروها کمتر استفاده شود در حالي که انسان متعهد کسي است که نسبت به کار خود و نتيجه ي حاصل از آن، احساس تعهد داشته باشد و متخصص نيز جز به اين نمي انديشد.
به هر حال، براي بيدار شدن اين شير خفته،بايد تک تک ما ايرانيان بيدار شويم. اکثر کشورهاي هم سطح ما، ديريست که اين کار را کرده اند و امروز در دور افتاده ترين مناطق کشور، نسبت به استفاده از کالاهاي توليدي آنها فخر فروشي مي شود و پيش پا افتاده ترين کالا هاي مورد نيازمان را نيز آنها توليد مي کنند. وقتي نخستين پيشواي ما شيعيان، حتي در زمان زمامداري اش از کار کردن و توليد دست بردار نيست چگونه است که ما، گريز از کار و راحت طلبي را سرلوحه ي خود قرار داده ايم و به جاي کارخانه ها و کارگاه ها، موجبات تاسيس بانک ها و بنگاه هايي را بعضا به نام معصومين (ع) ولي براي به دست آوردن سود هاي راحت و بدون عرق جبين فراهم نموده ايم؟ نکند اين شير خود را به خواب زده باشد.
نوشته :حبیب اله قربانی
