راه هاي پيشگيري از آسيب هاي رواني اجتماعي فرزندان خانواده کوچکترين واحد اجتماعي است که با ازدواج زن و مرد تشکيل مي شود و با تولد فرزندان تکامل مي يابد. اهميت زندگي خانوادگي براي کودکان به مراتب از افراد بالغ بيشتر است، چرا که در خانواده کودک اولين تجربيات خود را در زيستن با ديگران […]
راه هاي پيشگيري از آسيب هاي رواني اجتماعي فرزندان
خانواده کوچکترين واحد اجتماعي است که با ازدواج زن و مرد تشکيل مي شود و با تولد فرزندان تکامل مي يابد. اهميت زندگي خانوادگي براي کودکان به مراتب از افراد بالغ بيشتر است، چرا که در خانواده کودک اولين تجربيات خود را در زيستن با ديگران مي آموزد. در محيط خانواده است که پايه رشد و فعاليت هاي آينده کودک گذاشته مي شود.اين که در روابط ما با سايرين عشق و محبت حکم فرماست يا خصومت و نفرت، تا حد بسيار زيادي به تربيت خانوادگي بستگي دارد.
براي توضيح بيشتر به يک نمونه ي عيني اشاره مي نمايم: در يکي از مدارس نيشابور، دانش آموز پسرِکلاس اول دبيرستان، هنگام تدريس معلم حالش بد مي شود و روي زمين مي افتد، تلاش مسئولين مدرسه بي نتيجه بوده و از اورژانس کمک مي خواهند. تيم امداد اورژانس خيلي سريع به مدرسه مي رسد و دانش آموز را به بخش داخلي بيمارستان منتقل مي نمايند. با اقدامات به موقع پزشکان خوشبختانه تا حدودي بهبودي حاصل مي شود، اما تشخيص پزشک متخصص بسيار نگران کننده است، دانش آموز مشکل عصبي دارد. دانش اموز 15 ساله در اوج شور و شوق چرا بايد مشکل عصبي داشته باشد؟
در بررسي هاي به عمل آمده طي مصاحبه مشاوره اي با اين دانش آموز متوجه شدم که در خانواده اي به لحاظ اقتصادي متوسط اما به لحاظ فرهنگي ضعيف زندگي مي کند. چهار برادر و دو خواهر بزرگتر از خود دارد که همگي تحصيلات زير ديپلم دارند. اين نوجوان در واقع «ته تقاري» است که طبق نظر (آدلر) روانشناس معروف از شزايط خاصي برخوردار است. اما متاسفانه به اندازه يک نوجوان معمولي هم توجه و محبت اطرافيان را دريافت نمي نمايد وحتي مرتب از طرف برادران مورد تنبيه بدني قرار مي گيرد. برادراني که خودشان از درس به جايي نرسيده اند اما انتظار دارند برادر کوچکشان نابغه علم و دانش باشد! از طرفي در مدرسه هم حال و روز خوبي ندارد و به علت ضعف درسي مدام سرزنش مي شود.
بزهکاري در کودکان و نوجوانان هر چند مي تواند به عوامل بسيار، از جمله مشکلات فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي وابسته باشد، اما در گام نخست اين خانواده است که کودک را به مسير صحيح هدايت مي کند يا بستر گناه و جرم را براي او مهيا مي سازد. انسان به دليل ويژگي اجتماعي بودن خود از ابتداي تولد تحت تأثير افکار، عقايد و رفتار اطرافيان قرار مي گيرد و بعدها با تقليد از اين رفتارها و گفتارها، الگوهايي را که به نحوي در ارتباط با او هستند سرمشق رفتاري خود قرار خواهد داد.
چنانچه در مثال فوق مشاهده مي کنيد در خانواده اين نوجوان سرمشق درس خواني وجود ندارد. از طرفي همان برادران که خود در درس موفق نبوده اند ايشان را تنبيه بدني مي نمايند.
بهترين و موثرترين روش پرورش فرزند، حاکميت مهر و محبت از طرف پدر و مادر و ساير اعضاي خانواده است. محروميت هاي عاطفي، تنبيه، اعمال رفتارهاي خشونت آميز با فرزند و تحميل آزردگي ها و ناکامي هاي مکرر بر فرزند مي تواند آسيب هاي اجتماعي همراه داشته باشد.
هيچ انساني جاني بالفطره زاده نمي شود، و اساساً واژه «جاني بالفطره» بر چسب غير علمي و غير منطقي است.
در صورتي که خانواده به کارکردهاي اساس خود آشنايي نداشته باشد و همچنين با ويژگي هاي دوران نوجواني آشنا نباشد نخواهد توانست عملکرد تربيتي خود را به نحو احسن انجام دهد. سخت گيري زياد خانواده، همچنين سهل گيري و آزاد گذاشتن بيش از حد فرزندان، آنان را سرکش و متزلزل بار خواهد آورد. از طرفي دوران نوجواني، دوران الگوگيري و همانند سازي است. خانواده بايد الگوهاي مناسبي براي فرزندان فراهم سازد.
کليه رفتارهاي دوران نوجواني، جواني و بالاتر چه اجتماعي باشد و يا ضد اجتماعي، در نتيجه تجربيات گذشته به وجود مي آيد و با توجه به اين تجربيات است که مي توان اين رفتارها را توجيه کرد. افراد سالم جامعه و افراد موفق از داخل خانواده هاي سالم بيرون آمده اند و افراد ناسالم، پرورش يافته خانواده هاي ناسالم هستند.
سعادتمند باشيد
نویسنده :عبداله سیرجانی
