صفاي خط از صفاي دل است هر چند ايرانيان خط کنوني را از اعراب وام گرفنه اند اما در تکامل و تبديل آن به هنر خوشنويسي نقش اساسي داشته اند.در ايران امروز از خط نسخ و ثلث در متون مذهبي و سر در مساجد و بناهاي مذهبي و مدارس استفاده مي شود و خط نستعليق […]
صفاي خط از صفاي دل است
هر چند ايرانيان خط کنوني را از اعراب وام گرفنه اند اما در تکامل و تبديل آن به هنر خوشنويسي نقش اساسي داشته اند.در ايران امروز از خط نسخ و ثلث در متون مذهبي و سر در مساجد و بناهاي مذهبي و مدارس استفاده مي شود و خط نستعليق در متون ادبي و اشعار زيباي پارسي کاربرد دارد .خطاطي در منطقه آسياي ميانه هنوز هم از والاترين هنرهاي بصري شناخته مي شود . هنر خوشنويسي ايران هم اکنون دوران احتضار خود را طي مي کند و اگرکوششي براي اعتلاي آن صورت نگيرد بيم از بين رقتن آن دور از ذهن نيست .خوشبختانه هنوز انسانهاي والايي هستند که با جان و دل درراه حفظ اين هنر ملي کوشش مي کنند استاد محمد سادات شرفي يکي از اين عزيزان مي باشد. گفتگوي زير در راستاي معرفي اين هنر ديرينه و اصيل صورت گرفته است.
درباره پيشينه هنر خوشنويسي در شهرمان نيشابور چه مي دانيم؟
در اواخر قرن هفتم و اوايل قرن هشتم قمري شاه محمود نيشابوري اولين کسي است که قران را با خط نستعليق کتابت کرده است.و قبل از ايشان سلطان الکاتبين سيمي نيشابوري که سرآمد خوشنويسان عصر خود بوده مي زيسته است.در تمجيد از شخصيت شاه محمود بعضي ها اورا بالاتر از ميرعماد مي دانسته اند. هم اکنون شهرمان به وجود استاداني همچون استاد دانشجو واستاد نقيبي به خود مي بالد.
چه انگيزه و عاملي سبب جذب شما به اين هنر والا شده است؟
در دوران تحصيلي راهنمايي و آشنايي با جناب فاضل نيشابوري علاقه به اين هنر در ذهنم شکوفا شد.سپس بدست آوردن مقام اولي در رشته خوشنويسي درشهرواستان، انگيزه بعدي شد تا در آينده هنردلخواه خود را بيابم.در سال 60 جهت استخدام در نيروهاي مسلح عازم تهران شدم ودرآن جا با انجمن خوشنويسان ايران آشنا شدم.
پس از آشنايي با انجمن خوشنويسان ايران درتهران، چه تغييراتي در خوشنويسي شما رخ داد؟
آشنايي بااستاد پورحسيني تحول اساسي در شخصيت من ايجاد کرد .عرفان»ادب»انسانيت و….را از ايشان اموختم .لازم است ياد آوري کنم که هنرخوشنويسي هنري ناب و کامل است و ازعمق روح و جان آدمي نشات مي گيرد:
داند آنکس که آشناي دل است
که صفاي خط از صفاي دل است
افلاطون مي گويد خط هندسه اي روحاني است. بله خوشنويسي هنري است معنوي شخصيت والاي انساني در اين رشته هنري نقشي غير قابل انکار دارد.همزمان با مشق خط شما مشق انسان بودن را مي آموزيد .به هر جهت مدت سه سال نزد استاد پور حسيني آموزش ديدم و خوشنويسي را تا مقطع ممتاز نزد ايشان ادامه دادم و به دليل مهاجرت ايشان به شهرزادگاهش رشت به استاد کيخسرو خروش معرفي شدم.
شخصيت استاد خروش چه تاثيري برزندگي هنري تان داشت؟
سخن گفتن از استاد کيخسرو خروش کار سختي است ايشان از بزرگان خوشنويسي ايران و صاحب سبک و روش در اين رشته بوده و در مکتب عمادالکتاب سر آمد خوشنويسان حال حاضر ايران مي باشد .در کمالات انساني نمونه بوده و غنيمتي براي جامعه هنري مابه حساب مي آيد. من در محضر ايشان مراحل فوق ممتاز و استادي را طي کردم.
ايشان از مخالفان نقاشي خط و دستکاري در شاکله هندسي حروف بوده و و پاسداري از هنر اصيل خوشنويسي را از وظايف خود مي داند. او معتقد است اين هنر در طي قرون متمادي شکل گرفته و با مرارت و سختي فراوان به نسل کنوني رسيده است لذابايد پايه و اساس آن حفظ شود.
فرصتي است که مروري بر آثار خوشنويسي شما داشته باشيم آيا اين آثار به چاپ رسيده است؟
بله همزمان با کنگره عطار و به سفارش ريس اداره ارشاد اسلامي شهرستان نيشابور مجموعه سي مرغ در پيشگاه سيمرغ را خوشنويسي کرده ام که گزيده اي است از کتاب منطق الطير عطارکه به زيور طبع آراسته شده است..اثر ديگر کتابت قران کريم به خط نستعليق بوده است وهمچنين رساله آداب الخط در آداب خوشنويسي «خطابه حضرت فاطمه زهرا(ع)با مقدمه همشهري و فاضل ارجمند دکتر ذاکر الحسيني از آثار ديگري است که در شرف چاپ ميباشد.
لطفا درباره سنگ نوشته نصب شده در محل آرامگاه خيام توضيحاتي ارايه بفرماييد؟
به دليل پاک شدن خط روي سنگ آرامگاه خيام که اثر استاد زرين خط بود بنده به درخواست رييس وقت اداره ميراث فرهنگي «صنايع دستي و گردشگري شهرستان اين وظيفه را به انجام رساندم.اين خوشنويسي و حجاري در سال 63 13صورت گرفت.متن نوشته به اين مضمون است.
آرامگاه حکيم ابوالفتح عمربن ابراهيم خيام نيشابوري که پس از هفتاد و چند سال زندگاني در سال 517هجري قمري برحمت ايزدي پيوست.
حال و روز امروزه خوشنويسي در ايران چگونه است؟
بايد گفت زندگي ماشيني ضربه مهلکي بر پيکره هنر خوشنويسي وارد آورده که جبران آن بسيار سخت است.مهمتر از آن معنويتي که لازمه اين هنر مي باشد در حال افول است از دست دادن استادان اين رشته قابل جبران نيست. خوشنويسي معنويت و تکنيک را به هم آميخته است ،لذا مشق خط با مشق انسانيت در هم تنيده مي باشد.حيف است نسل کنوني ازمواهب اين هنربي بهره بماند. بياييد دست به دست هم دهيم و اين هنراصيل را از نابودي نجات بدهيم .در قديم کاغذ دست سازبود و مرکب آغشته به خون دل خوشنويس ،اما امروزه از آن تقدس بي بهره ايم.و در پيچ و خم زندگي روزمره به قهقرامي رويم و همزمان اصالتها را به نابودي مي کشانيم.
آيا راهي براي تغيير اين وضعيت متصورمي باشد؟
بله با تحقيق و جستجو در فرهنگ غني گذشته و آثار بجاي مانده از بزرگان اين مرز و بوم راهي براي نسل امروز و نسلهاي آينده باز مي شود با اندکي احساس مسئوليت و آگاهي مي توان از هنرهاي اصيل پا سداري کرد وفرهنگ اين سرزمين راغني تر کرد همه اين ها به من و شما برمي گردد.که چه تدبيري بينديشيم واحساس مسئول بودن نسبت به فرهنگ و هنررا در خود زنده نگهداريم.
در حال حاضر چه فعاليتي داريد؟
هم اکنون با تاسيس آموزشگاه و تدريس در انحمن خوشنويسان انجام وظيفه مي کنم و ضمنا به کتابت آثار ادبي و هنري مشغول هستم آخرين خوشنويسيم خطابه دوم حضرت زهراُ{س)نوشته دکتر محمد مهدي جعفري با مقدمه دکتر ذاکر الحسيني مي باشد .
باتشکر سخن آخر را مي شنويم
غرض نقشي است کز ما باز ماند
که دوران را نمي بينم بقايي
و در پايان لازم است از خانواده ام و همسرم که مرارت و سختي اين سالها را تحمل کردند صميمانه تشکر کنم.
نوشته شده توسط : هاشم مداح
