750 لیتر آب لوله کشی به قیمت 1 لیتر آب معدنی 5درصد سهم مصارف خانگی از چاه هایی تامین می شود که آب با کیفیت دارد؛ ما در همین نیشابور چاهی داریم که آب شور یا آب نامساعد برای شرب دارد، اما شرکت آبفا، آب مصرف خانگی را از 48 حلقه چاهی تامین می کند […]
750 لیتر آب لوله کشی به قیمت 1 لیتر آب معدنی
5درصد سهم مصارف خانگی از چاه هایی تامین می شود که آب با کیفیت دارد؛ ما در همین نیشابور چاهی داریم که آب شور یا آب نامساعد برای شرب دارد، اما شرکت آبفا، آب مصرف خانگی را از 48 حلقه چاهی تامین می کند که دارای آب با کیفیت است با این حال به خاطر پایین بودن قیمت آب، از آن استفاده ی بهینه نمی شود.
قیمت 750 لیتر از آب لوله کشی شهری، معادل یک بطری1 لیتری آب معدنی یا بسته بندی شده است؛ یعنی حدود 1000تومان! به همین دلیل است که مردم با آب لوله کشی، ماشین، کوچه و حیاط می شویند اما آب بسته بندی را قدر می نهند!
فروغ خراشادی- شرکت آّب و فاضلاب نیشابور با حدود 125هزار اشتراک در سطح شهر، متولی تامین آب شرب خانگی است. بر اساس آمار ارائه شده ی این شرکت، از این تعداد اشتراک آب، هر سال دست کم 3000 کنتور در نیشابور تعویض می شود. این رقم به صورت تقریبی نصف نُرم پیش بینی شده است؛ به دیگر سخن، خرابی سالانه کنتور ها طبق معیار کشوری، 10درصد است که به دلایل متفاوتی چون پایان عمر مفید دستگاه، رخ می دهد. این خرابی ها در سایت قابل رویت است و تعویض کنتور به دست پیمانکارانی که در قالب اشخاص حقوقی -در مناقصه ی شرکت آبفا شرکت کرده اند، انجام می شود.
این در حالی ست که طبق اطلاعاتی که «خیام نامه» به دست آورده است، کنتورهایی در سطح شهر وجود دارند که چندین سال پیش باید عوض می شدند و در گذر این سال ها، صرفنظر از تعداد اعضای خانوار، قبض آب بهای ثابتی برای کارکرد آن ها صادر می شده است. پی گیری ها حاکی از آن است که باید مشترک با مراجعه به شرکت آبفا جهت تعویض کنتور درخواست نماید، در غیر این صورت اقدامی برای تعویض کنتور و تعیین حجم مصرفی آب، صورت نمی گیرد!
این روزها، ایران به لحاظ شرایط آبی در وضعیت بحرانی ست و یک لیوان آّب هم، نه تنها ارزشمند است که می تواند نجات بخش باشد. بر هیچ کس پوشیده نیست که سوء مصرف آب، با صرفه جویی شخصی محدود نمی شود و مسائلی همچون خرابی کنتور، آن هم برای مدتی مدید، می تواند از نشانگان بد مصرفی باشد چرا که نه میزان مصرف را مشخص می کند و نه در پرداخت آب بها، تطابقی میان مصرف و هزینه کرد، وجود دارد.
همین امر، انگیزه ای می شود تا با محمد سلطانی، مدیر عامل شرکت آبفای نیشابور، گفتگو کنیم و از چند و چون تعویض کنتور و هزینه های احتمالی بپرسیم. همچنین پرسش هایی را درباره ی راهکارهای مدیریت بحران و سازگاری با کم آبی، مطرح کنیم.
پیش پرداخت آب بها؛ هزینه ی کنتور
در گفتگو با سلطانی، پیش از هر مطلبی به موضوع کنتور های تعویضی پرداختیم و از او پرسیدیم: چرا مراجعه ی حضوری مشترک برای تعویض کنتور الزامی ست و دلایل عدم مراجعه ی مشترک را چه می دانید؟
مدیر عامل شرکت آبفا گفت: این شرکت، سهامی خاص است؛ آب بهای دریافتی یک سوم قیمت تمام شده ی آب است و الباقی، تکلیف دولتی است و در شرایطی که شرکت، دوسوم هزینه ی تامین آب خانگی را عهده دار است، نمی تواند هزینه ی تعویض کنتورهای خارج از سرویس را هم بپردازد، آن هم در شرایطی که همواره حدود 3 هزار کنتور در دست تعویض در سطح شهر وجود دارد.
سلطانی ادامه داد: راهکار این است که طبق آیین نامه، هزینه ی کنتور به صورت پیش پرداخت قبض آب تامین شود؛ برخی مشترکان هم از بابتب آب آب بها بدهی دارند، با مبلغ پرداخت شده که برای کنتورهای 2/1 حدود یکصد هزار تومان می شود، می توانند صورتحساب های پیشین را تسویه کنند. وی افزود: این کار همزمان به سود مشترک و شرکت است و موجب تسریع در خدمات رسانی به ارباب رجوع می شود.
وی افزود: اما شاید یکی از دلایل عدم مراجعه همین باشد که مردم گمان می کنند پول کنتور از آن ها دریافت می شود؛ در حالی که این دریافتی همان آب بهای آتی و گاه تعویقی ست.
سلطانی همچنین به عدم پرداخت قبض های آّب اشاره کرد و گفت: چون مبلغ اندک است، کسی وقت نمی گذارد تا آن را به موقع بپردازد؛ بنابراین، ما به ناچار در شرایطی از مامور وصول- پیمانکار- کمک می گیریم و به این ترتیب هزینه ی بدحسابی مشترک را هم ما باید بپردازیم.
آب با کیفیت، کم داریم
«خیام نامه» ضمن اشاره به درصد پایین مصارف خانگی نسبت به کشاورزی و صنعت، از سلطانی پرسید که اگر کاهش مصرف در سایر بخش ها صورت گیرد، بهتر نیست؟
سلطانی چنین پاسخ داد: آن 5درصد سهم مصارف خانگی از چاه هایی تامین می شود که آب با کیفیت دارد؛ ما در همین نیشابور چاهی داریم که آب شور یا آب نامساعد برای شرب دارد، اما شرکت آبفا، آب مصرف خانگی را از 48 حلقه چاهی تامین می کند که دارای آب با کیفیت است با این حال به خاطر پایین بودن قیمت آب، از آن استفاده ی بهینه نمی شود.
سلطانی در ادامه ی سخنش گفت: هزینه ی 750 میلی لیتر تا یک و نیم لیتری از آب لوله کشی شهری، معادل یک بطری 5/1 لیتری آب معدنی ست؛ یعنی 1200تومان! به همین دلیل است که مردم با آب لوله کشی، ماشین، معبر و حیاط می شویند اما آب بسته بندی را قدر می نهند.
از او پرسیدیم: چرا قیمت آب پایین است و آیا افزایش قیمت آب می تواند تضمینی بر مصرف بهینه باشد؟
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب نیشابور چنین می گوید: آب کالای ضروری است و دولت به خاطر رعایت حال مردم، قیمت را پایین نگه می دارد. افزایش آب بها در دستور کار نیست اما کار فرهنگی چرا؛ ما از مدارس دخترانه فرهنگ سازی را آغاز کرده ایم چرا که همین دختران در آینده بیشترین سروکار را با آب خواهند داشت و به امور خانه می پردازند! ( نگارنده معتقد است برای فرهنگ سازی، تک تک افراد جامعه به ویژه کودکان در جامعه ی هدف قرار می گیرند)
وی اذعان کرد که فرهنگ سازی در بلند مدت جواب می دهد و نتایج ش بی درنگ مشهود نیست.
مصرف آب نیشابور بهینه نیست
نیشابور با جمعیتی نزدیک به 300 هزار نفر و 125هزار اشتراک آب، با کسری روزانه 200 لیتر بر ثانیه دست و پنجه نرم می کند، که البته این کسری از راه افت فشار شبانه و ذخیره در مخزن، تامین می شود. با میانگین جمعیتی هر خانوار کمتر از 3 نفر، میزان مصرف آب هر خانوار نیشابوری، به اندازه ی یک خانواده ی 6 نفره است؛ به دیگر سخن، مقدار مصرف هر خانواده به رغم کاهش جمعیت، تقریبا ثابت مانده است.
سلطانی در این خصوص می گوید: به این ترتیب، اگر چه شمار زیادی از مشترکین ما پرمصرف نیستند، اما مصرف بهینه هم ندارند؛ نشتی شیرها و شیلنگ ها، کولرهای آبی پر مصرف، استحمام طولانی با دوش باز و شستشوی ماشین و معبر و… همه در این بد مصرفی نقش دارند.
او ادامه می دهد: حالا به همه ی این ها انشعابات غیر قانونی از یک سو و سوء مصرف فضای سبز را هم در دیگر سو بیفزایید.
مدیر عامل شرکت آبفای نیشابور می گوید: با انشعابات غیر قانونی که برخورد موثر صورت می گیرد اما عمده ی مصارف شهری در فضای سبز اتفاق می افتد؛ آبیاری روزانه درساعت های گرم که موجب تبخیر سطحی می شود، نداشتن کنتور برای تعیین مصرف یا نشتی داخلی، عدم آموزش پرسنل سازمان پارک ها و فضای سبز و … از جمله دلایل مصرف بیشینه در این بخش است.
به گفته مدیر آب و فاضلاب شهرستان، به رغم تخصیص بودجه ی سالانه برای جداکردن آب فضای سبز از آب شهری، اراده ای برای این کار وجود ندارد و پروژه ی تصفیه ی فاضلاب خام برای آبیاری بوستان های شهری همچنان روی زمین مانده است.
پیش از این شرکت فولاد خراسان، برنامه ای مبنی بر ایجاد تصفیه خانه ای در شمال شرق نیشابور برای تبدیل فاضلاب خام به آب مناسب آبیاری ارائه کرده بود که در فرصت های آتی، به پیشرفت و شرایط کنونی پروژه خواهیم پرداخت-
گفتگو درباره ی آب، در اداره ای دیگر باز هم ما را به سمت و سوی برنامه ریزی فرهنگی و ایجاد زیر ساخت های مناسب اقتصادی می کشاند؛ موضوعی جدی با عزمی نه چندان جدی!
در هفته های بعد، باز هم از آب و بحران های دامنه دارش خواهیم گفت؛ شاید طرح مساله، ذهن ما را برای حل شرایط آماده کند و اراده ی لازم برای تغییر رویکردهای فعلی را فراهم نماید. با ما همراه باشید.
