تبعات یک دیدار

پیمان صادقی

دیدار آیت ا… شبیری زنجانی با سید محمد خاتمی و جمعی از اصلاح طلبان و واکنش عجیب و شدید آیت ا… محمد یزدی رو به رو شد و حواشی وسیعی در پی داشت.

مدتی قبل عبدا… نوری، وزیر کشور استیضاح شده دولت اصلاحات، که یک نسبت خانوادگی با آیت ا… شبیری زنجانی دارد مهمان ایشان بوده و در همان جا وعده ای از این مرجع تقلید می گیرند که در صورت سفر به تهران به منزل وی بروند.

آیت ا… شبیری نیز به وعده خود عمل کرده و در مهمانی عبدا… نوری با حضور تعدادی از اصلاح طلبان از جمله آیت ا… موسوی خویینی ها، سید محمد خاتمی و کرباسچی شرکت می کند.

انتشار اخبار و تصاویر این دیدار نامه تند آیت ا… محمد یزدی، عضو مجلس خبرگان و دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم مواجه شد.

در بخشی از این نامه آمده است: پیرو انتشار تصاویری در فضای مجازی از حضرتعالی در کنار برخی افراد مسئله دار که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری«دام ظله العالی» احترامی قائل نیستند؛ بدین وسیله به عرض می‌رساند، این موضوع ناراحتی و تعجب مقلدین و حوزویان را در پی داشته است ….  لازم است این احترام و شئون مرجعیت را رعایت فرموده و ترتیبی اتخاذ فرمائید این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد.

ادبیات تند نامه واکنش بسیاری از حوزویان و نیز فعالان سیاسی را در پی داشت.

آیت ا… حیدری، امام جمعه موقت اهواز و عضو مجلس خبرگان در دفاع از نامه آیت ا… یزدی گفت : این نامه‌نگاری بین حوزویان و شخصیت‌های حوزوی یک موضوع رایج  و طبیعی است و هیچ مشکلی ندارد.

وی افزود: آیت الله یزدی بنا به لحاظ موقعیت‌های خاصی تشخیص دادند این مسئله به صورت علنی باشد و یک تذکری از دبیرکل یک نهاد حوزوی بنام جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به یکی از مراجع محترم در خصوص مسائل مربوط به نظام و انقلاب داده شود.

همچنین حجت الاسلام ادیب یزدی نیز با اشاره به سوابق انقلابی محمد یزدی ، نامه او  را از سر دلسوزی و احساس تکلیف دانست.

اما عمده واکنش ها در راستای اعتراض به این نامه بود؛ به گونه ای که حتی آیت ا… عندلیب همدانی را مجاب به استعفا از تشکل جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نمود.

هر چند شخص آیت ا… واکنشی به این نامه نداشته اما بخشی از شاگردان و نزدیکان ایشان شدیدا به نامه مذکور و لحن آن اعتراض کرده اند.

در همین مدت تعدادی از مراجع تقلید و بزرگان حوزه از جمله آیت‌الله علوی بروجردی، دوستی زنجانی و جوادی آملی برای دلجویی به دیدار آیت ا… شبیری رفته اند.

علاوه بر فعالان حوزه، تعداد زیادی از فعالان سیاسی نیز در این زمینه اظهار نظر کرده اند.

عبدا… نوری، میزبان این دیدار  خطاب به آیت ا… محمد یزدی گفت : نه ‌من و نه شما حق نداریم دین، مقدسات و مرجعیت را برای نزدیک شدن به ‌قدرت و ‌حفظ پاره‌ای امتیازات هزینه کنیم. وضعیت شما قابل درک است ولی ‌راه‌حل آن منحصر به این حرمت‌ شکنی‌ها نیست.‌

حجت الاسلام محمدتقی فاضل میبدی نیز در یادداشتی اشاره کرده است : باید برای جامعه مدرسین و حوزه علمیه صد افسوس خورد،که یک مرجع بزرگواری بمانند آیت الله شبیر ی زنجانی حق ندارد روزی باشاگردان قدیم خودش که مسولیتهای بزرگی زمان امام داشته اند ملاقات نماید. جامعه مدرسین و حوزه علمیه چگونه می تواند با این تنگ نظریها ی دور از شان حوزه چراغ هدایت جامعه را بدست گیرد ونسل جوان را به اسلام و انقلاب جذب نماید؟ 

صالحی وزیر ارشاد نیز در حساب توییتری خود نوشت : مرجعیت پشتوانه حفظ هویت شیعی است. مواظب باشیم مراجع پاک زیست  را با تابلوی دغدغه مقدس حفظ نظام ، موهون نکنیم و میراث تاریخی تشیع را به تاراج نسپریم.

فارغ از اختلاف نظرهای فقهی و نظری که ممکن است در بین علمای حوزه در مسایل مختلف وجود داشته باشد، به نظر می رسد محتوای این نامه ناظر بر مسایل سیاسی روز باشد.

آیت ا… شبیری زنجانی سعی داشته تا از اظهار نظرهای صریح و آشکار در مسایل سیاسی اجتناب کند و عمده تلاش های ایشان در این زمینه به رایزنی های پشت پرده معطوف بوده است. اما به نظر می رسد ریشه اختلافات طیف آیت ا… یزدی با آیت ا… شبیری به تلاش های این مرجع تقلید در ماجرای رفع حصر آیت ا… منتظری و لغو حکم احمد منتظری و نیز آزادی شکوری راد از زندان در سال 88 می رسد.

با باز شدن مسیر هجمه هایی به این سبک که کمتر در حافظه سیاسی ایران وجود دارد، باید دید آیا اقتدارگرایان به دنبال مسیرها و روش های تازه ای برای خارج کردن اصلاح طلبان از میدان سیاسی هستند یا واکنش مناسب بزرگان حوزه، مانع از سوء استفاده از جایگاه مراجع تقلید و وجه المصالحه قرار دادن اعتقادات مذهبی مردم برای نیل به اهداف سیاسی گروهی خاص خواهد شد.

همچنین این سوال مطرح است که آیا هر کس دیگری به جز آیت ا… محمد یزدی بدون ترس از تعقیب و مواخذه، امکان دست زدن به چنین نامه نگاری هایی را دارد یا نه ؟!