مردي که سازش «آن» داشت

براي شاعر سنتور، پرويز مشکاتيان

مردي که سازش «آن» داشت

29 شهريور ماه سالروز درگذشت ستاره بي بديل موسيقي ايران، همشهري فقيدمان پرويز مشکاتيان بود. در گرامي داشت ياد او نشريات و رسانه ها مطالب مختلفي ارايه کردند که در اين ميان نوشته اي از کيوان ساکت، نوازنده و آهنگساز سرشناس، مطلبي ارزنده و قابل توجه به نظر مي رسد. وي در مطلبي که به صورت اختصاصي براي يک سايت تخصصي موسيقي نگاشته است، به مناسبت پنجمين سالگرد درگذشت استاد مشکاتيان ياد او را گرامي داشته است:

موسيقي ما- سخن از پنجمين سالگرد درگذشت نادر مردي از ديار خيام و عطار و کوچه باغ‌هاي نيشابور است که به حق او را شايسته است شاعر سنتور بناميم. تسلط وي بر تاريخ و فرهنگ و به ويژه ادبيات ايران، آشنايي عميق با مفاهيم بنيادي رديف موسيقي ايراني و ظرايف آن، هوشمندي کم نظير و ذوق فطري از وي اسطوره‌اي در موسيقي ايراني و سنتور ساخته بود.

اينجاست که به ياد اين بيت از خواجه شيرازي مي‌افتم:

بس نکته غير حسن ببايد که تا کسي/ مقبول طبع مردم صاحب نظر شود

عشق و شباب و رندي مجموعه مراد است/ چون جمع شد معاني گوي بيان توان زد

و به راستي که مشکاتيان گوي بيان را در هنر زده بود.

من اين افتخار نصيبم شد که از سال 69 تا پايان عمر مشکاتيان گرامي به عنوان يکي از سوليست‌هاي گروه عارف (که از بهترين‌هاي تاريخ معاصر است) با ايشان همکاري داشته باشم. از چگونگي اولين ديدار‌ها و سپس دعوت من براي پيوستن به گروه عارف که داستان جالبي دارد اگر بگذريم بايد بگويم که در طي اين سال‌ها بار‌ها و بار‌ها نبوغ و تسلط بي‌حد وي بر موسيقي و به ويژه در ريتم برايم شگفت آور بود. کساني که با کار‌ها و آثار اين مرد بزرگ آشنايي داشته باشند مي‌توانند لطايف آهنگسازي و ريتم را به خوبي در آثار وي حس کنند. چيزي که به اين شکل تا آن زمان سابقه‌اي نداشت و فقط در برخي آثار استاد ابوالحسن صبا قابل شنيدن بود. «آني» که حافظ مي‌گفت:…. بنده طلعت آن باش که آني دارد… به وضوح در وجود پرويز مشکاتيان نهفته بود. اين «آن» ذاتي وجود او بود و هر انساني در اولين برخورد آن را حس مي‌کرد.‌‌ همان «آني» که در تقريبا اغلب ساخته‌هايش و نواخته‌هايش نيز بود. آنقدر حرف و خاطره دارم که از اين مجال خارج است.

اما همان قدر بگويم که پرويز مشکاتيان دردانه موسيقي ايراني بود. به ويژه آثارش با صداي استاد محمدرضا شجريان که روزگاري پدر همسرش نيز بود از زمره آثار جاودان موسيقي ايراني است. دريغ و درد که دست اجل اين فرزند خلف هنر ايران را چه زودهنگام از ميان ما برد.

بگذار تا بگريم چون ابر در بهاران/ کز سنگ ناله خيزد روز وداع ياران

کيوان ساکت

29/6/93