دهم مهرماه، روز شهادت اولين خلبان ايراني

پسيان به سال 1270 هجري شمسي در تبريز ديده به جهان گشود .او ضمن فراگيري دروس اوليه متداول، با تحصيل در مدرسه نظامي به درجه سرواني رسيد و در فرماندهي نيروهاي ژاندارمري مشغول به خدمت گرديد.بعدها به آلمان عزيمت و با ديدن دوره هوانوردي نام خود را به عنوان اولين خلبان ايراني در تاريخ ثبت نمود.کلنل محمدتقي خان پسيان در تابستان سال 1300 با تصرف ادارات دولتي، نظامي و انتظامي استان خراسان‌، قيام خود عليه دولت قوام‌السلطنه را در دوران حاکميت رضاخان آغاز کرد. اين رويداد، 2 ماه پس از سقوط کابينه سيدضيأالدين طباطبائي و آغاز کار دولت قوام السلطنه صورت گرفت‌. به هنگام کودتاي سيد ضياء، قوام‌السلطنه والي خراسان بود و کلنل پسيان فرماندهي ژاندارمري اين استان را برعهده داشت‌. پس از کودتا، خبر رسيد که قوام درصدد انجام اقداماتي عليه سيد ضياء است‌. سيد ضياء نيز مخفيانه به پسيان دستور داد تا او را دستگير و روانه تهران کند. کلنل پسيان که از ماهيت نخست وزير کودتا مطلع نبود و از طرفي قوام را عنصري ضدمردمي مي‌شناخت، دستور دولت را اطاعت کرده و 13 فروردين 1300 قوام و عده‌اي از مسئولان شهر را دستگير و تحت الحفظ روانه تهران کرد. دوماه پس از اين واقعه، کابينه سه ماهه سيدضيأ سقوط کرد و قوام که در زندان بود آزاد و مأمور تشکيل کابينه شد. چون خبر نخست وزيري قوام انتشار يافت، کلنل پسيان به طور ضمني از اطاعت وي سرپيچي کرد. قوام السلطنه ضمن دريافت کمک از رضاخان و فرستادن نيروي نظامي به خراسان، صمصام السلطنه بختياري را به حکومت خراسان منصوب کرد. صمصام پيش از حرکت به خراسان تلاش کرد تا مشکل پسيان را از راه مذاکره حل کند. وي به پسيان اطلاع داد که با هدف مذاکره با او عازم خراسان است‌. پسيان نيز به وي پاسخ داد تنها در صورتي که بدون نيروي بختياري رهسپار خراسان شود، حکومت او را در اين استان خواهد پذيرفت‌. صمصام که از حل مشکل پسيان با روش‌هاي سياسي و گفتگو نا اميد شده بود، به قوام اطلاع داد که با وجود پسيان در رأس قواي نظامي ژاندارمري استان خراسان، قادر به حکومت بر اين استان نخواهد بود.

5 مرداد 1300، با کمک نيروهاي خود، تمامي مراکز اداري، دولتي، نظامي و انتظامي استان خراسان را به تصرف درآورد. قوام السلطنه نيز درصدد سرکوب پسيان برآمد و قزاق هاي مسلح را به سوي خراسان روانه کرد. علاوه بر نيروي قزاق‌، قوام که پيش از اين خود حاکم خراسان بود و روابط صميمانه‌اي با خوانين اين خطه داشت‌، به آنان دستور مقابله با پسيان داد.

سردار معززخان بجنوردي به کمک خوانين شيروان موفق به بسيج کردهاي قوچان عليه پسيان شد. پسيان نيز براي دفع اين شورش، به قوچان آمد و با نيروي اندک خود در جعفرآباد قوچان با شورشيان مواجه شد. در جنگي که روي داد، عده‌اي از ژاندارم ها متواري شدند و کلنل نيز ناگزير با حداقل نيروي باقي مانده به مقاومت پرداخت‌. سرانجام مابقي افراد نيز کشته شدند. کلنل به تنهايي به مقاومت ادامه داد تا اين که به محاصره افتاد و با اصابت چند تير زخمي شد. در حالي که وي آخرين لحظات زندگي مي‌گذرانيد، در دهم مهر 1300 ، توسط چند نفر سرش از بدن جدا شد و درمجموعه باغ نادري مشهد به خاک سپرده شد. در تشييع جنازه کلنل محمدتقي خان پسيان در سال 1300 شمسي عارف قزويني شعري براي وي سرود:

اين سر که نشان سرپرستي‌ست            امروز رها ز قيد هستي‌ست

با ديده ي عبرتش ببينيد                     کاين عاقبت وطن‌پرستي‌ست