با حضور معاون اول رئيس جمهور سرانجام سد بار افتتاح شد

شيوه فعلي مصرف آب شرب و کشاورزي صحيح نيست

تنها 7 درصد از جامعه بالاي 50 متر مکعب آب مصرف مي‌کنند

استان خراسان رکورددار کسري در آبهاي زيرزميني ، نيشابور پيشتاز در نصب کنتورهاي هوشمند

سد مخزني بار نيشابور با حضور اسحاق جهانگيري معاون اول رييس جمهور و حميد چيت چيان وزير نيرو ظهر دوشنبه چهاردهم اردي‌بهشت رسما مورد بهره‌برداري قرار گرفت.

در مراسم افتتاح اين سد، رشيديان استاندار خراسان رضوي، جمعي از مديران کل، نمايندگان نيشابور در مجلس و مسئولان شهرستان حضور داشتند و البته به دليل عدم هماهنگي مناسب، چندين ساعت زيرآفتاب منتظر حضور جهانگيري ماندند.

گفتني است: سد مخزني بار از نوع خاکي با هسته رُسي با ظرفيت مخزن 23 و نيم ميليون مترمکعب در 23 کيلومتري شمال غرب شهر نيشابور قرار دارد. اين سد از جمله پروژه هايي بود که مردم نيشابور سال هاي زيادي براي به نتيجه رسيدن آن، در انتظار بودند. عمليات اجرايي سد بار اسفند ماه سال 1387 آغاز شد و بر اساس برنامه بايد در سال 1392 به انجام مي رسيد، اما بهره برداري از آن به تأخير افتاد تا اينکه شهريور ماه سال گذشته و در جريان سفر هيئت دولت به استان خراسان رضوي اعتبار لازم براي تکميل پروژه مصوب شد و اکنون به طور رسمي به بهره برداري رسيد.

ساخت اين سد 23 ميليون و 650 هزار يورو هزينه ارزي و 380 ميليارد ريال هزينه ريالي در بر داشته که از محل اعتبارات ملي با مشارکت بانک توسعه اسلامي تأمين گرديده است.

مديرعامل شرکت آب منطقه اي خراسان رضوي در ابتداي مراسم افتتاح سد بار، پيرامون اهداف احداث اين سد اظهار داشت: سد بار نيشابور با هدف تامين 14 ميليون مترمکعب آب موردنياز شرب و صنعت منطقه احداث شده است که از اين ميان سالانه 8 ميليون مترمکعب جهت تامين آب شرب شهرستان هاي نيشابور و فيروزه و 20 روستاي مسير خط انتقال و 7 ميليون متر مکعب در سال براي صنعت منطقه به ويژه مجتمع فولاد خراسان اختصاص مي يابد.

محمدحسين جعفري افزود: تغذيه سفره آب زيرزميني دشت نيشابور به منظور بهره‌برداري پايدار از دشت، در تامين آب مورد نياز براي نيازهاي زيست ‌محيطي منطقه، تامين و تنظيم حقابه و افزايش درآمد کشاورزان، تنظيم جريان رودخانه بار به منظور تامين نيازهاي شرب، صنعت و آبياري اراضي و همچنين مهار سيلاب و کاهش خسارت سيل به اراضي کشاورزي و روستاهاي موجود در مسير رودخانه از جمله اهداف احداث سد بار مي باشد.

وي در ادامه افزود: استان خراسان رضوي در حدود يک ميليارد و 170 ميليون مترمکعب با کسري مخازن آبهاي زيرزميني روبرو است که در اين زمينه در کشور رکورددار مي باشد.

جعفري اعلام کرد: 78 درصد مصارف آبهاي استان از منابع آبهاي زيرزميني تأمين مي گردد و 22 درصد مصارف را آب هاي سطحي تشکيل مي دهند.

وي گفت: در ميان محدوده هاي مطالعاتي سطح استان 34 محدوده وضعيت ممنوعه و 15 محدوده در وضعيت بحراني قرار دارند. لذا مديريت مصرف آب بايد توسط مردم صورت گيرد که در اين زمينه پروژه نصب کنتورهاي حجمي آب (کنتورهاي هوشمند) توسط شرکت آب منطقه اي خراسان رضوي در حال انجام مي باشد و شهرستان نيشابور در اين زمينه پيشتاز مي باشد.

معاون اول رئيس جمهور در اين مراسم با تاکيد بر مديريت مصرف آب بيان کرد: کشوري که با بحران آب مواجه است بايد نسبت به مسئله مصرف آب دغدغه بيشتري داشته باشد. بنابراين بايد هم در مديريت منابع آب و هم در مصرف تحول جدي صورت گيرد وبه ياري خداوند متعال با همراهي و همدلي در همه بخش ها قادر خواهيم بود در مديريت مصرف آب کارهاي سازنده اي انجام دهيم.

اسحاق جهانگيري با بيان اين که دولت تدبير و اميد در جهت گيري هاي برنامه هاي توسعه اي همواره مسئله آب را مورد توجه ويژه قرار داده، بيان داشت: مسئله آب با تاکيد رئيس جمهور هم در سال هاي قبل و هم در سال هاي بعد يکي از محوري ترين برنامه ها و از جهت گيري هاي اصلي دولت يازدهم خواهد بود.

وي افزود: از آنجا که موضوع آب امروز يکي از اصلي ترين چالش هاي کشور مي باشد، بخش زيادي از برنامه هاي اين سفر به پروژه ها و طرح هاي مربوط به آب اختصاص يافت. برنامه ششم توسعه کشور نيز بيش از آنکه به مسائل کلي بپردازد، برنامه اي مسئله محور است که آب يکي از اصلي ترين محورهاي آن محسوب مي شود.

جهانگيري در نتيجه بازديد خود از سطح استان اظهار داشت: سدهايي که امروز در اين استان بازديد شد و نيز گزارش هايي که مديران آب منطقه اي استان ارائه دادند نشان مي دهد که در سال 94 وضعيت بهتر از سال قبل است اما ميزان آن فقط در حدي است که بشود همان واژه بهتر بود را به کار برد وگرنه نياز امروز و آينده استان خراسان رضوي کارهاي و برنامه هاي بيشتري را مي طلبد.

وي با اشاره به اينکه برخي مردم مصرف بسيار بالايي دارند بيان کرد: 73 درصد مردم زير 20 متر مکعب و گروهي در حد متوسط آب مصرف مي کنند، ولي تنها 7 درصد جامعه که داراي تمکن مالي بالا هستند به خود اجازه مي دهند در اين شرايط کشور بالاي 40 تا 50 متر مکعب آب مصرف ‌کنند. لذا ما در دولت فکر کرديم اگر کسي در مصرف آب رعايت نمي کند، بايد روش هاي جديدي به کار گرفته شود و وزارت نيرو بايد تغيير تعرفه هاي بيشتر براي مشترکان پرمصرف به مقابله با آنان بپردازد.

اين مقام مسئول با طرح اين پرسش که آيا اين شيوه آبياري براي کشاورزي در کشور کم آبي همچون ايران صحيح است، متذکر شد: شيوه فعلي مصرف در بخش کشاورزي شيوه صحيحي نيست. بايد حتما سيستم آبياري سنتي در ايران به آبياري نوين و تحت فشار تغيير کند تا صرفه جويي انجام شود و در وزارت جهاد کشاورزي در اين رابطه طرح‌هاي خوبي تهيه شده است. طرح کشت گلخانه‌اي با 92 درصد صرفه‌جويي در مصرف آب نيز بايد مورد توجه قرار گيرد.

وي ضمن تأکيد بر لزوم ارائه و اصلاح الگوي کشت، ضرورت تجديد نظردر کشت برخي محصولات در مناطق کم آب را نيز مورد تاکيد قرار داد و گفت: هم اکنون در برخي مناطق که با کمبود آب مواجه هستند محصولاتي کشت   مي شود که نياز به آب فراوان دارد و اين موضوع حتماً بايد اصلاح گردد.

معاون اول رييس جمهور صرفه جويي 10 الي 20 درصدي مصرف آب در بخش کشاورزي را يکي از راه‌هاي حل معضل کم آبي در کشور دانست. و تأکيد کرد: در بخش صنعت نيز بايد با استفاده از فناوري هاي نوين به سمت کاهش مصرف در اين حوزه گام برداريم.

وي محدوديت منابع آبي کشور را يک مسئله بسيار جدي عنوان کرد و افزود: سال گذشته با مجوز مقام معظم رهبري 8 ميليارد دلار از منابع صندوق توسعه ملي برداشت شد که به مدت چهار سال براي مصرف در پروژه هاي آبرساني و طرح‌هاي مهم وزارت نيرو هزينه خواهد شد.

اين عضو هيئت دولت بيان کرد: ما امسال بايد حداقل سه و نيم ميليارد دلار در زمينه طرح هاي آبي هزينه کنيم و بانک مرکزي نيز بايد اين اعتبارات را به نحو مطلوبي به ريال تبديل کند و در اختيار وزارت نيرو قرار دهد. پيمانکاران هم مي توانند با اطمينان خاطر در اين بخش وارد عمل شوند.

وي گفت: وزارت نيرو پروژه هاي متعددي براي تامين منابع آب در دست اجرا دارد اما با محدوديت جدي که در بخش منابع آب در کشور وجود دارد علاوه بر اين پروژه ها نيازمند انتقال آب از کشورهاي ديگر نيز هستيم. دولت همچنين با رعايت حقوق همسايگان خارجي، به طوري جدي برروي آب هاي مرزي تمرکز دارد و همجواري استان خراسان با کشور ترکمنستان مي تواند به يکي از کانون هاي انتقال آب از کشور همسايه تبديل شود. همچنين علاوه بر اين موضوع بايد به انتقال آب از درياي عمان، خليج فارس و همچنين درياي خزر به منطقه مرکزي ايران هم تکيه کنيم، زيرا انتقال آب جديد به مرکز کشور يکي از مسائلي است که بايد به طور ويژه مورد توجه قرار گيرد و اين مسئله در دست بررسي است.

جهانگيري به ظرفيت هاي خراسان رضوي در صنعت و کشاورزي پرداخت و تأکيد کرد : موضوع آب به خصوص براي استان خراسان رضوي از اهميت بيشتري برخوردار است، زيرا هم در بخش توسعه استان و هم در بخش شرب يکي از چالش هاي پيش روي اين منطقه است. خراسان مي تواند کانون توسعه شرق کشور باشد و لازمه آن نيز احياي منابع آبي استان است که با مديريت بر صنعت و کشاورزي مي توان آن را به مقدار قابل توجهي گسترش داد.

در ادامه مراسم وزير نيرو در سخناني اظهار داشت: سد بار آب مورد نياز صنعت فولاد نيشابور را تأمين مي‌کند. همچنين پس از ساخت خطوط انتقال، مي‌تواند منبعي مطمئن براي تأمين آب شرب شهرستانهاي نيشابور و فيروزه محسوب شود.

حميد چيت‌چيان با اشاره به شرايط اقليمي، تأمين و توزيع آب را مسأله‌اي حساس و پراهميت دانسته و گفت: در 3 دهه‌ي گذشته به منظور تامين آب طي، دولت و وزارت نيرو برنامه‌ي گسترده و مؤثري را در استفاده از آب به اجرا رسانده و هم اكنون بيش از 140 سد بزرگ در حال بهره‌برداري و 119 سد در حال احداث داريم و 120 پروژ‌ه‌ي آب‌رساني به شهرها نيز در دست اجرا مي باشد.

وي با اشاره به خشکسالي ممتد 14 سال اخير در کشورمان اظهار داشت: در حال حاضر ما با تغيير اقليم نيز مواجه هسيتم که در اين وضعيت نياز کشور به آب رو به افزايش است. از سويي ماهيت و شرايط جغرافيايي کشور ما خشک و نيمه خشک است و از اين رو امروزه مساله پايداري منابع آب و حفاظت از اين منابع ارزشمند از جهات مختلف براي ايران بسيار حساس و مهم مي باشد.

گفتني است: سد مخزني بار از نوع خاکي با هسته رسي با طول تاج اصلي 1511 متر و عرض 10 متر سالانه 12 ميليون مترمکعب آب را ذخيره مي کند. حداکثر ارتفاع سد از بستر 28.5 متر و حداکثر ارتفاع آن از پي 43.5 متر است.

لازم به ذکر است: در کنار سد اصلي نيز يک سد فرعي از نوع رسي به همراه پتوي آب بند با طول تاج 1730 متر و عرض تاج سد 8 متر ساخته شده است. حداکثر ارتفاع اين سد از بستر 19.5 متر و حداکثر ارتفاع آن از پي 27.5 متر است.

يادآور مي گردد: بهمن ماه سال 91، در مراسمي آب گيري سد بار آغاز شده بود.

احسان سلیمانی