یکی از مخاطبان «خیام نامه» که مادر یک دانش آموز است برای «خیامنامه» پیامی ارسال کرده است به این مضمون: «یکی از مدارس دولتی در سال تحصیلی گذشته ۳ میلیون تومان از ما پول گرفت و با منت به ما گفتند از دیگران ۵ تومان گرفتهایم! گویا «قانون» توی حرف قانون است ولی در عمل […]
یکی از مخاطبان «خیام نامه» که مادر یک دانش آموز است برای «خیامنامه» پیامی ارسال کرده است به این مضمون: «یکی از مدارس دولتی در سال تحصیلی گذشته ۳ میلیون تومان از ما پول گرفت و با منت به ما گفتند از دیگران ۵ تومان گرفتهایم! گویا «قانون» توی حرف قانون است ولی در عمل …»
با فرارسیدن فصل آغاز مدارس، بار دیگر موضوع اخذ وجه نقد از اولیا برای اداره امور مدارسی که با ۸ هزارتومان سرانه برای هر دانش آموز در سال (!) بدون کمک اولیا در هزینه‌های اولیه خود میمانند و شاید حتی از پس چاپ اوراق امتحانی هم برنیایند؛ بار دیگر داغ شده است.
در ایران از آغاز راه اندازی «آموزش و پرورش نوین» همواره اصل بر رایگان بود تحصیلات عمومی بوده و اصل ۳۰ قانون اساسی هم بر فراهم کردن اسباب آموزش و پرورش رایگاه دانش آموزان تا پایان مقطع متوسطه تاکید کرده است. اما قریب به دو دهه است که هر سال این بحث، به ویژه تحت تاثیر شرایط دشوار بودجهای دولت ها، داغ شده و صحبت ها و مواضع تکراری با واقعیت موجود فرسنگ ها فاصله دارد. درحالی که وزارت آموزش و پرورش همواره تاکید دارد که مدارس عادی دولتی به هنگام ثبت نام نباید از والدین دانش‌آموزان پولی دریافت کنند، بررسی میدانی حاکی از این است که تقریبا اکثر مدارس دولتی، به هنگام ثبت نام از والدین مبالغی بعضا میلیونی دریافت می‌کنند. والدین بسیاری هم از شکایت برای پولی که می شود گفت به زور از آن‌ها گرفته شده، صرف‌نظر می‌کنند؛ چراکه آن‌ها بر این باورند اگر شکایت کنند هم، شکایتشان به هیچ کجا نمی‌رسد! و بر فرض هم شکایت کردند و پولی که پرداخت شده هم به حسابشان برگردد، آن وقت با تبعات منفی این کار که دود آن به چشم فرزند محصلشان می‌رود چه کنند؟!
بررسی همکاران «خیام نامه» نشان می دهد که اگر چه به استناد ماده ۱۳۳ آیین نامه اجرایی مدارس در مدارس دولتی اخذ هر گونه وجه به استثنای وجوه مربوط به بیمه دانش‌آموزی، هزینه کتب درسی و لباس کار در هنرستان‌ها توسط مدیران مدارس ممنوع است، اما دریافت پول برای ثبت‌نام در مدارس عادی دولتی که از سوی مدیران اداره تعلیم و تربیت غیرقانونی خواانده شده است، به راحتی در بسیاری ازمدارس نیشابور انجام میشود!
اولیا در برابر مربیان!
ماجرا وقتی دردناک تر میشود که بدانیم در برخی از مدارس شهر، به ویژه در سطوح مدیریتی و معاونت‌ها، شاهد رویکردی نادرست هستیم که موجب بروز مشکلات و نارضایتی‌هایی در میان خانواده‌ها شده است. در این مدارس، مدیران و معاونین با درخواست و دریافت مبالغ مختلف به بهانه‌های گوناگون، نه تنها عملاً اصل رایگان بودن تحصیل را نادیده می‌گیرند این اقدامات نه تنها با قوانین و مقررات جاری مغایرت دارد، بلکه بلا استثنا و ناگزیر بار مالی اضافهای بر دوش خانواده‌هایی می‌گذارد که از نظر اقتصادی در وضعیت مناسبی نیستند.این رویکرد که تحت پوشش مصوبه انجمن های اولیا و مربیان یا در رودربایستیهای اجتماعی اجرا می شود، موجب شده تا خانواده‌های زیادی از این وضعیت گلایه‌مند شوند و با مراجعه به نهادهای نظارتی و رسانه‌ها، خواستار رسیدگی و رفع این معضل شوند. یکی از مخاطبان ما با گلایه از گرانی وجوه دریافتی در یکی از مدارس عادی دولتی عنوان کرده‌است: «اکثر مدارس دولتی درنیشابور از والدین پول می‌گیرند، تا پول نگیرند ثبت‌نام نمی‌کنند، آخر به کی بگویم؟ کجا برویم شکایت کنیم؟ مگر مدرسه دولتی نیست و مدرسه دولتی نباید رایگان باشد؟ متاسفانه اگر هم مقاومت کنیم اسم فرزندمون را در گروه کلاسی قرار می دهند! و آبرویمان را می برند، به خدا دیگر خسته شدهایم.»
مخاطب دیگری نیز با نام رضا در این رابطه می گوید: « برای ثبت‌نام هر دانش‌آموز ۳ میلیون میگیرن، به اداره مراجعه کرده ایم و گفته اند اختیار با خود مدارس است! آخه یکی نیست بگه کمک به زور، این کار زورگیری؟!»
تغییر لفظ «شهریه» یا «وجه ثبت نام» به «کمکبه مدرسه» گویا تنها راه حلی است که در این باره پیدا شده اما این کمک «اجباری» آن هم در حالی که برخی از مخاطبان «خیام نامه» با از گزاف بودن رقم آن که پهلو به پهلوی شهریه‌های گران‌قیمت مدارس غیرانتفاعی میزند، پیام‌های گلایه‌آمیز و حتی انتقادات را تند تر کرده است.
واکنش مسئولان دولت اما نه تنها راه حل این چالش میان اولیا و مدارس نبوده، بلکه عملا با کنار کشیدن پای خود از ماجرا، خانواده ها و مدارس را رو به روی هم قرار داد است؛ آن هم بر سر مشکلی که هیچ کدام در ایجاد آن مقصر نیستند! همان طور که امسال برای بار دیگر وزارت آموزش و پرورش تأکید کرده که مدارس عادی دولتی برای ثبت‌نام دانش‌آموزان نباید از والدین پولی بگیرند. اما برای این کار، هیچ نظارت یا بازرسی هنگام ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس انجام نمی‌شود.
گرفتن شهریه تنها راه حل نیست؛ ساده ترین راه حل است
همه می دانیم که آموزش و پرورش یکی از مهم‌ترین ارکان توسعه پایدار و ارتقای کیفیت زندگی در هر جامعه‌ای است؛ سرمایه‌گذاری در آموزش و پرورش به معنای سرمایه‌گذاری در آینده جامعه است و اگر خانواده‌ها احساس کنند که این سرمایه‌گذاری به درستی انجام نمی‌شود و حقوق قانونی آن‌ها نادیده گرفته میشود، این امر تاثیرات منفی بلندمدتی بر روند توسعه اجتماعی و اقتصادی جامعه خواهد داشت.
آن چه مشخص است این که علی رغم مواضع بلندگوهای دولتی و اظهاراتی که سالی یک بار از صدا و سیما پخش می شود، دریافت مبلغ توسط برخی مدارس که هر سال داستان آن تکرار می شود، به دلایلی از جمله پایین بودن سرانه هر دانش آموز اتفاق می افتد. سرانه ای که حتی کفاف هزینه های جاری مدارس را هم نمی دهد، چه برسد به برگزاری فوق برنامه های آموزشی و تربیتی. می دانیم که اغلب مدیران برای افزایش سطح کیفیت آموزش و تربیت دانش آموزان، این مبالغ را دریافت می کنند، ولی نکته این جاست که باید به دنبال راه حلی درست برای جبران این کمبود سرانه بود، راه حل هایی مانند پیگیری وزارت آموزش و پرورش برای افزایش بودجه سرانه تحصیلی و یا پیگیری اداره های آموزش و پرورش برای دریافت حقوق حقه خود مانند دریافت سهم ۵ درصدی آموزش و پرورش از محل درآمدهای عوارض شهرداری، یا ایجاد درآمدهای پایدار از محل منابع ملی نظیر درآمد صادرات نفتی و غیر نفتی، یا سرمایه گذاری در امکانات آموزش و پرورش برای افزایش سرانه بودجه مدارس دولتی اقدام کرد تا دیگر لازم نباشد بار جبران کمبود سرانه مدارس را اولیای دانش آموزان و مدیران هر مدرسه به دوش بکشند و مهم ترین رسالت زیربنایی دولت در منابع انسانی، یعنی تحقق «آموزش و پرورش رایگان برای همه و در همه جا» به شعاری مانده روی کاغذ بدل شود.
- نویسنده : بهناز داودی
- منبع خبر : خیام نامه
