بزرگداشت رهبر نیشابوری قیام سربداران در زادگاهش
بزرگداشت رهبر نیشابوری قیام سربداران در زادگاهش

فروغ خراشادی نیشابور و میامی در روستای جوری به هم پیوستند بزرگداشت شیخ حسن جوری برای دومین سال در روستای زادگاهش برگزار شد. امسال این بزرگداشت مقارن با خواهرخواندگی نیشابور و میامی (زادگاه و آرامگاه شیخ حسن جوری) و امضای تفاهم نامه میان شهرداری های مربوطه بود که با حضور فرماندار نیشابور و شماری از […]

فروغ خراشادی

نیشابور و میامی در روستای جوری به هم پیوستند

بزرگداشت شیخ حسن جوری برای دومین سال در روستای زادگاهش برگزار شد. امسال این بزرگداشت مقارن با خواهرخواندگی نیشابور و میامی (زادگاه و آرامگاه شیخ حسن جوری) و امضای تفاهم نامه میان شهرداری های مربوطه بود که با حضور فرماندار نیشابور و شماری از اعضای شورای هر دو شهر رسمیت یافت.

در برنامه‌ی یادشده در روستای «جوری» که عصر روز 30 مردادماه با موسیقی محلی نیشابوری و مراسمی آئینی موسوم به «رقص اسب» حال و هوایی ویژه یافت، علاوه بر مدیران، برگزار کنندگان و شماری از اعضای شورای شهر نیشابور که پس از جلسه‌ی ناتمام چهارشنبه عصر راهی این روستا شده بودند، چنارانی نماینده شهرستان و نیز یکی از نمایندگان ادوار پیشین مجلس هم در ردیف اول حضور داشتند.

اگر چه در کنار استخر مرکزی روستا و هوای فرح‌بخش نزدیک غروب، تاخیر یک ساعت و نیمه در شروع مراسم چندان آزاردهنده نبود، اما نشان از عدم هماهنگی ها و عدم تعهد به برنامه های از پیش تعیین شده داشت. در حالی که افرادی از اداره میراث فرهنگی و اداره ارشاد شهرستان، از ساعت ها قبل در محل حضور داشتند و به سامان بخشی برنامه مشغول بودند، اما آماده سازی جایگاه، در حضور بیشتر مهمانان و حاضران و تنها دقایقی پیش از رسیدن شهردار نیشابور و مهمانان اهل میامی، انجام شد!

این بزرگداشت که با ابراز خشنودی و تفاخر اصغری، رئیس شورای شهر میامی، نسبت به حضورش در زادگاه جوری و خواهرخواندگی میان دو شهر همراه بود و با دعوت رسمی شورای شهر میامی از بزرگان روستای جوری و مسئولان شهرستان جهت برگزاری مراسم سال آینده نمود بیشتری یافت، با ابراز تاسف هاجر چنارانی از اقدام اخیر مردم سبزوار، به ناگاه فضایی متفاوت را تجربه کرد!

حذف نام شیخ حسن جوری در سبزوار؟!

چنارانی که مهمانان نیشابور را مخاطب قرار داده بود، گفت: عده ای سعی دارند تاریخ این سرزمین را تغییر دهند!

در شرایطی که فرماندار و شهردار، با خوشامدگویی و سخنان کوتاه از برگزاری مراسم ابراز خشنودی کردند، خانم نماینده مدعی شد که طی دو سالی که نیشابوری ها برای شیخ بزرگداشت گرفته اند به ویژه حالا که بحث خواهر خواندگی میان شهرهای زادگاه شیخ حسن و آرامگاه او مطرح شده، امسال مردم(؟) سبزوار نام شیخ حسن جوری را از تمام برنامه های شان حذف کرده اند!

چنارانی گفت: از یاد نبرده ایم که نیشابور یکی از 5 بلاد بزرگ اسلامی بوده و درآن هنگام سبزوار به معنای امروزش وجود نداشته است.

وی یادآور شدکه در آن هنگام، سبزوار قریه ای کوچک در جوار نیشابور بزرگ بوده است و شیخ حسن جوری و سربداران هم با مجاهدت هایشان حکومت ایلخانان را در این منطقه از بین بردند اما برخی تلاش می کنند تاریخ را تغییر دهند.

اطلاعات مردم از سریال سربداران است!

تنها سخنران علمی این بزرگداشت، دکتر هادی بکائیان بود؛ وی با اشاره ای به زندگی «شیخ حسن جوری» چنین گفت: بیشتر مردم اطلاعاتی که درباره شیخ حسن جوری دارند، از سریال سربداران است، در حالی که این سریال برداشتی آزاد از تاریخ است و قسمت هایی از آن استناد تاریخی ندارد. این تاریخ پژوه با اشاره به وجود 4 گروه سنی سربدار در ایران، «سربداران خراسان» را تنها گروه سربدار شیعه عنوان کرد که نه در تمام خراسان بزرگ، بلکه در غرب آن مستقر بوده اند و دامنه‌ی قدرت شان به مرکزیت سبزوار در کنار نیشابور، در همین منطقه‌ی باختری خراسان بوده است و به کل ایران ربطی ندارد.

شیخ حسن مبدع و نماینده‌ی تشیع انقلابی

این مدرس دانشگاه از شیخ حسن به عنوان رهبر معنوی قیام سربداران نام برد و ادامه داد: شیخ حسن تاثیر عمیقی در سه حوزه‌ی تصوف، تشیع و مهدویت در ایران داشته است: نخست آن که در تصوف تا حمله مغول، اکثر صوفیان تحت تاثیر سنت بوده اند؛ پس از مغولان صوفیان به تشیع گرایش پیدا می کنند و شیخ خلیفه مازندرانی، مراد شیخ حسن جوری، نمونه ای از صوفیان عارفی است که به سمت تشیع می گرود.

نایب رئیس «انجمن نویسندگان و پژوهشگران ابرشهر» افزود: اندیشه‌ی صوفیان تا پیش از این، دوری از کار دنیا و عزلت گزینی بوده است؛ اما شیخ خلیفه و شیخ حسن کاری می کنند که در صوفیان گذشته سابقه ای نداشته است؛ یعنی این ها می گویند: گوشه نشینی را رها کنید، شمشیر به دست بگیرید و در برابر ظالم بجنگید. دکتر بکائیان افزود: این اندیشه ای جدید بود که تا آن زمان در تصوف سابقه نداشت.

مهدویت با شیخ جوری بازآوری شد

این پژوهشگر و دکتر در رشته تاریخ، در ادامه سخنانش به این نکته پراخت که «مساله ی دیگر که تا آن زمان فرصت بروز و ظهور نیافته بود، تشیع است؛ با نابودی بغداد توسط مغولان، تشیع رنگ و بوی انقلابی می گیرد و شیخ حسن جوری نماینده‌ی تشیعی انقلابی بوده که معتقد است برای ایجاد فضای مناسب برای مردم و مذهب، باید با مغولان جنگید.»

نکته سومی که در سخنان بکائیان در مورد شیخ حسن جوری نمود پررنگی داشت، اعتقاد شیخ به مهدویت است.

به گفته ی بکائیان اعتقاد به مهدویت که تا زمان مغولان تقریبا به اندیشه‌ی فراموش شده ای تبدیل شده بود، در قیام سربداران و شیخ خلیفه مازندرانی و شیخ حسن جوری جای خودش را باز کرد، چنان که در جای جای کلام شیخ حسن جوری لزوم پیدایش یک منجی برای آن که پیروانی پشت سرش بایستند و در مقابل ظلم و جور ایستادگی کنند، قابل مشاهده است.

پس از سخنرانی ها، آخرین برنامه‌ی تدارک دیده شده در این بزرگداشت، گردشی مختصر در روستا، بازدید از سرای بومگردی، صرف آش محلی و در نهایت امضای تفاهم نامه‌ی خواهرخواندگی بین دو شهر نیشابور و میامی بود.