نعمت احمدی، حقوق دان شهیر و وکیل پرونده مهرداد: ابعاد پرونده بیش از آن که قضایی باشد، سیاسی است. ” برای اظهارات مقامات رسمی پیش از اثبات اتهام فقط می توانم بگویم متاسفم “ ” سابقه محکومیت کیفری مهرداد، کذب است “ در هفته ی گذشته رای پرونده رضا مهرداد صادر شد. همانطور که انتظار […]
نعمت احمدی، حقوق دان شهیر و وکیل پرونده مهرداد:
ابعاد پرونده بیش از آن که قضایی باشد، سیاسی است.
” برای اظهارات مقامات رسمی پیش از اثبات اتهام فقط می توانم بگویم متاسفم “
” سابقه محکومیت کیفری مهرداد، کذب است “
در هفته ی گذشته رای پرونده رضا مهرداد صادر شد. همانطور که انتظار می رفت قبل از این که ایشان مطلع شوند درسطح شهر و در فضای مجازی به طور ناشیانه و غرض ورزانه ای خبرهایی مبنی بر محکومیت این عضو شورای شهر و مدیرمسئول خیام نامه منتشر گردید. این در حالی است که طبق رای صادره ، مهرداد از اتهامات توهین موضوع ماده 608 و اتهام نشراکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی تبرئه گردیده است و در واقع در این خصوص به استناد اصل 37 قانون اساسی و ماده 4 قانون آیین دادرسی مدنی به لحاظ احراز نشدن هرگونه جرمی رای برائت برای او صادر گردیده است. در خصوص اتهام دیگر وی چنین شایع شده است که به 3 سال زندان محکوم گردیده است. که این ادعا نیز خلاف واقع و مغایر با رای صادره است. در رای به توجه به دفاعیات انجام شده به مود 37 و 38 و 40 و 46 قانون مجازات اسلامی استناد شده است و 2 سال از محکومیت تعلیق گردیده است. لذا شایعات صحت ندارد علاوه بر اینکه همین رای هم قطعی نیست و نسبت به آن اعتراض و تجدیدی نظر خواهی قانونی در مرکز استان و همچنین در تهران صورت خواهد گرفت.
پس از برگزاری دومین جلسه ی رسیدگی به این پرونده گفتگویی داشتیم با دو تن از وکلای مجرب کشور و استان که وظیفه ی سنگین دفاع از یکی از «آرام ترین» متهمان پرونده های سیاسی در نیشابور را بر عهده دارند. ضمن تشکر از آقایان «نعمت احمدی» و «رضایی وحدتی» این گفتگوی خواندنی را تقدیم شما خوبان می نماییم.
اگر یک درصد به این نتیجه می رسیدم که آقای مهرداد توهین به مقدسات کرده به همان حضرت سید الشهدا(ع) پایم را دراین پرونده نمی گذاشتم.
آزاده مهدیار/ دومین و جلسه رسیدگی به عناوین اتهامی رضا مهرداد در تاریخ 25 مهر در دادگستری نیشابور برگزار شد و وکلای وی آخرین دفاعیات خود را در رد عناوین اتهامی انجام دادند. پس از این جلسه به سراغ دو وکیل مهرداد، آقایان نعمت احمدی، عضو کانون وکلای دادگستری مرکز، وکیل شناحته شده و فعال حقوق بشر و محمدباقر رضایی وحدتی، وکیل پایه یک دادگستری و فعال مدنی رفتیم تا در گفت و گویی نسبتا مفصل ، سئوالات افکار عمومی را تا جایی که در روند رسیدگی پرونده ایجاد خلل نکند، با آنها مطرح کنیم.
دکتر نعمت احمدی در پاسخ به موارد اتهامی تفهیم شده بیان کرد: «تا زمانی که رای قطعی دادگاه صادر نشود نمی توانیم راجع به محتویات پرونده نظر دهیم ولی این موضوع قبل از این که از طرف ما علنی شود، توسط مسائل و حوادث پیش آمده عمومی شده است، آقای مهرداد با 3 اتهام رو به رو است؛ توهین به مقدسات، نشر اکاذیب و توهین به اشخاص.
احمدی در توضیح این اتهامات پاسخ داد: این نوع اتهام توهین به مقدسات از بدعت هایی است که من بعد از 40 سال وکالت با آن رو به رو هستم، «کل ما حکم به الشرع حکم به العقل؛ آن چه عقل حکم می کند شرع هم همان را حکم می کند»، منطقی نیست دایره مقدسات را وسیع کنیم و خارج از چارچوب قانون و به صورت جرم انگارانه به موضوع نگاه کنیم، لذا در این مورد خاص، توهین به سیدالشهدا(ع) که هرگز رخ نداده، وجه بعدی ممکن است توهین به عزاداری باشد، عزاداری جزو مختصات شیعه است و هیچ مسلمانی را حتی اهل تسنن پیدا نمی کنید که مشتاق عزاداری نباشد، پس این مورد هم نیست، اما وقتی در جمله مورد نظر که ذیل پست اینستاگرامی درج شده دقت می کنیم، ضمیر انتقاد مذکور، «نوعی از مداحی» است که از بسیاری مقامات از جمله مقام معظم رهبری ده ها نمونه انتقادی در رابطه با شیوه و محتوای مداحی ها به چشم می خورد، که نشان می دهد این انتقاد وارد است.
اتهام بعدی، نشر اکاذیب است و در دادگاه با این «برداشت کیفرنامه نویس» عنوان شده که «عبارت درج شده بیانگر این است که مداحان به قصد جیب شان مداحی می کنند.» باید دید قصد مشوش کردن اذهان در کجای این موضوع قرار می گیرد. از سویی به طور کلی اکثریت مداحان هم برای کارشان قیمت تعیین می کنند و خودشان باور دارند مداحی شغل ایشان است و بابت عمل شان دستمزد می گیرند، ضمن این که قانون گذار جرم را طوری اعلام کرده که اتهام نشر اکاذیب با انگیزه خاص، یعنی «قصد تشویش اذهان عمومی» قابل پیگیری است، به عنوان مثال فردی ادعا می کند: «در چاه هایی که آب شرب نیشابور را تامین می کنند، سم ریخته شده» این کذب است اما اثر دوم آن مهم است که شهر را به هم می ریزد و مردم را مشوش می کند. حال باید دید اگر کسی بگوید مداحان پول می گیرند، مردم مشوش می شوند؟!
این توضیح را هم بدهم که سِمت شاکی مهم است، اگر اتهام وصف خصوصی دارد، در این جا متضرر اصلی باید ورود پیدا کند. از نظر من ورود مداحان به پرونده وجاهت قانونی ندارد، اگر جرم جنبه عمومی داشته هم، در واقع دادستان باید ورود پیدا کند، در این پرونده باید فضای مجازی و اینستاگرامی را شناخت، اول باید به اصل مطلب دقت کرد؛کاربری مطلبی به اشتراک می گذارد و افراد برای آن زیرنویس یا کامنت می گذارند، باید دقت شود ضمیر این کامنت کیست؟
- در پاسخ به این سوال که « پیرو این کامنت، که عده ای آن را پر رنگ کرده و جار و جنجال به پا کردند. در حالی که در اغلب پرونده های مشابه دیده شده که پس از جار و جنجال و علنی کردن آن، در نهایت موضوع با تبرئه متهم خاتمه یافته، تاثیر فضای سیاسی، اجتماعی و رسانه ای را در این مورد چطور ارزیابی می کنید؟
احمدی: به اعتقاد من، این پرونده قبل از این که قضایی باشد سیاسی است؛ اگر قضایی باشد چارچوب معینی دارد. چه طور جمعیتی به خودشان اجازه می دهند ندانسته وارد این موضوع بشوند و ناآرامی ایجاد کنند؟ در عین حال من به استقلال قوه قضاییه و بی طرفی آن ایمان دارم، دستگاه قضایی باید نشان دهد که به حاشیه ها توجهی نخواهد کرد. قیل و قال مربوط به بیرون از دادگاه و خارج از فضای حقوقی است و نباید روی قضات اثر بگذارد. قاضی باید قبای ذهنی بیرونی خود را در دادگاه از تن در آورد و قبای قانون مداری را تن کند. اگر چنین باشد، مطمئن هستم، خروجی دادگاه به حق خواهد بود.
- چطور شد به این پرونده ورود پیدا کردید؟
احمدی: من دل م برای سیستم قضایی می سوزد، دل م نمی خواهد در مظان اتهام قرار بگیرد و دوست دارم همه ی متهمین خصوصا در این نوع اتهامات وکیل داشته باشند. احساس کردم وکلای بومی به هر علت نخواهند دخالت کنند. می خواستم ثابت کنم دادگاه گوش شنوا دارد و حرف را می شنود.
من شخصا هم آقای مهرداد را می شناسم و با شناختی که دارم می دانم نیت ایشان توهین نبوده و این نوع اتهامات اصلا به ایشان نمی خورد. حاشیه هایی که پیش آمد و در فضای مجازی ادامه پیدا کرد و تجمعی که از نظر من، تجمعی غیرقانونی بود و اگر گروه دیگری در موضوع دیگری تجمع می کردند احتمالا با آنان برخورد می شد، را رصد کردم و فهمیدم فضا سنگین است و احتمالا همکاران من ورود پیدا نخواهند کرد، بنابراین داوطلب ورود به پرونده شدم.
- وقتی وکالت آقای مهرداد را بر عهده گرفته این به این معناست که ایشان را مبرا از این اتهام می دانید، درون وجدان خودتان آیا اشتباهی برای ایشان قائل هستید یا خیر؟
احمدی: من اگر یک درصد به این نتیجه می رسیدم که آقای مهرداد توهین به مقدسات کرده به همان حضرت سید الشهدا(ع) پایم را در این پرونده نمی گذاشتم، من یک درصد هم این اتهام را در شان و جایگاه ایشان نمی دانم.
- برخی افراد دارای جایگاه حقوقی، قبل از اثبات اتهام، از طریق تریبون های رسمی، آقای مهرداد را مجرم اعلام کردند، آیا چنین اظهاراتی دارای بار حقوقی نیست؟
احمدی: بله ما در دادگاه به واکنش ها و نیز بیانیه ها استناد کردیم و فقط می توانم بگویم: متاسفم! هر کس باید سر جای خود بنشیند، از نظر من اتفاقا وقتی کسی جایگاهی دارد اول باید شانیت و حرمت آن جایگاه را نگه دارد و نباید از آن استفاده غیر حق کند.
- حق الوکاله شما در این پرونده چقدر است؟
احمدی: «5 تا صلوات»
محمدباقر رضایی وحدتی ، وکیل وفادار و قدیمی پرونده های اتهامی «خیام نامه»، این بار نیز رضا مهرداد را تنها نگذاشت و به دفاع از وی به نیشابور آمد، وی نیز به چند پرسش «خیام نامه» پاسخ گفت:
- شما سال هاست وکیل پرونده های نشریه هستید، رضا مهرداد را چگونه شخصیتی می دانید؟
ایشان را انسان زلالی می دانم که نسبت به آرمان های درونی خودش مومن است و هرچه را در دیدگاه خود دارد عمل می کند، ضمنا فردی قانون مند است. باید وی را از زبان مردم بشناسیم؛ وقتی فردی بدون پرداخت تبلیغات قابل توجه به عنوان نماینده مردم انتخاب می شود حتما انسان شایسته ای است.
- در خصوص اظهار نظر اخیر مهرداد در فضای مجازی و عناوین اتهامی چه نظری دارید؟
رضایی: هیچ اظهار نظری از دید من قابل نکوهش نیست و نمی توان یک عده برای دیگران نیت خوانی ونیت سازی بکنند. هم قانون و هم عقل حکم می کند سخن مقصود حقیقی افراد را ، اگر منجر به برداشت های مختلف می شود، از خود همان فرد بپرسیم. کسانی که ایشان را می شناسند می دانند اگر جمله ای گفته، برآمده از دیدگاه ش نسبت به آزادگی است. امام حسین(ع) متعلق به یک دیدگاه و یک مکتب و یک آیین نیست. ایشان برای همه کسانی که دوست دارند آزاده باشند یک امام است. برای آقای مهرداد که از خانواده ای متشرع است هر دو این ها صدق می کند یعنی هم عشق به آزادگی و هم اعتقاد به امام. علاوه بر این که یک دکترین و نظریه قاطع حقوقی که توسط برخی از قضات تجدید نظر اعمال می شود این است که ماده 608 و 609 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 و ماده 262 مصوب 1392 عبارت از این است که: «توهین چه «سبّ» باشد و چه ناسزا و دشنام، بنا بر ملاحظات عمومی و حقوق نظری عرفی و یا حقوق شرعی و کاربردی و رویه ای، لفظ بایستی صریح در ناسزا و تحقق دشنام و فحاشی یا اهانت باشد. از سویی توهین به «افراد نامعین» اطلاق ندارد و قصد خطاب باید «افراد معین» باشد. وقتی که متهم تاکید دارد چنین قصدی نداشته است و سوابق هم به تایید مراجع رسمی و صلاحیتدار، تایید بر آن دارد، نمی توان فرد را محکوم کرد.
- نماینده طرقبه و شاندیز و عضو هیات نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی، در جریان انتخابات شورای اسلامی شهر، در توئیتی، رضا مهرداد را دارای محکومیت کیفری خوانده بود، شما که در پرونده های مطبوعاتی خیام نامه و آقای مهرداد، وکالت را بر عهده گرفته اید، بگویید آیا ایشان دارای سابقه محکومیت کیفری است؟
رضایی: همه پرونده های آقای مهرداد، که تا کنون من وکالت ایشان را داشته ام، غیر از همین یک مورد مطبوعاتی بوده است و هیچ پرونده کیفری غیر مطبوعاتی نداشته اند و حتی در مظان اتهام پرونده غیر مطبوعاتی نیز نبوده اند. مستندات پرونده های ایشان موجود است، بنابر این اگر قرار باشد هر شخصی فارغ از سمتش سخنی را به زبان بیاورد وظیفه دارد که در همان سخن دلیل و منبع خود را ذکر کند. لذا چون آقای مهرداد علاوه بر عضو شورای شهر و نمایندگی مردم نیشابور و مدیر مسئولی نشریه خیام نامه، یک فعال مدنی و فعال مستقل حقوق شهروندی هم هست و گرایش سیاسی ایشان نیز اصلاح طلبی است، لذا ممکن است برخی اظهار نظرها توسط جریانات سیاسی و صرفا با هدف ایجاد موج اجتماعی و خبری مطرح شده باشد. متاسفانه در عالم سیاست بازان هر حرفی زده می .
- ارزیابی تان از محکمه و استقلال قاضی پرونده چیست؟
قاضی مثل همه اقشار یک انسان است. بسیاری فکر می کنند ممکن است آنچه بیرون از دادگاه می گذرد بر رای قاضی اثر بگذارد. مشاهده شده در پرونده هایی که جنبه سیاسی و حزبی دارد جوسازی های زیادی صورت گرفته و همیشه در پاسخ آن دستگاه قضایی اعلام کرده که تحت تاثیر این فضا قرار نمی گیرد. در این مورد هم عده ای معتقدند جرمی اتفاق افتاده، در یک گروه اینستاگرامی بسته با اعضای محدود، یک جمله در یک دیالوگ موجب سوء برداشت و سوءتلقی شده و اتهام نشر اکاذیب یا تشویش اذهان را وارد کرده اند، اما باید پرسید «شما چرا همین جمله را دررسانه های عمومی و فضای مجازی بطور نامحدود تکثیر و تکرار کردید؟ اگر شما دغدغه دین و امام دارید و معتقدید بیان آن آسیب می زند چرا آن را در وسعت ملی و جهانی توزیع می کنید؟ چرا توسعه اش می دهید؟» وقتی خود فرد گوینده اعلام کند «مقصود من توهین نبوده و اگر هم برداشت سوء شده پوزش می خواهم» دامن زدن به آن نقض غرض نیست؟
عدل به عنوان یکی ازاصول دین اسلام آمده است، قاضی هم شخصی است که قانون گذار وی را به قانون محدود کرده و هر فضاسازی توسط هر دستگاه و فردی اگر به قصد اثرگذاری بر رای قاضی باشد، حتما مردود و ناموجه است. عنوان کردن هر مسئله ای از یک تریبون رسمی به معنای صحیح بودن آن نیست؛ دستگاه قضایی اگر در چارچوب قانون رسیدگی نکند و رای ندهد از چارچوب عدل خارج شده است. آن چه ما در دادگاه مشاهده کردیم نشانه های زیادی از تاثیرگذاری فضای بیرون در رسیدگی به پرونده نداشت. امکان دارد در ایجاد پرونده هیجانات و موج های گسترده نقش ایفا کرده باشد، ولی با صدور رای دادگاه نشان داده خواهد شد که ارزیابی ما درست بوده یا نه؟ البته طبعا وکلای اقای مهرداد، از فرصتی که قانون برای تجدید نظر خواهی برای هر متهمی قایل شده است در صورت محکومیت استفاده خواهند کرد تا پرونده در دادگاه عالی و با تعدد قاضی مورد رسیدگی مجدد قرار گیرد.
- در خصوص پرونده های مشابه و نتیجه آن ها چه تجربه ای دارید؟
رضایی: اگر بپذیریم یکی از بنیان های اساسی رسیدگی، شرع است و یکی از منابع شرع هم عقل است، باید به قانون از منظر عقل هم نگاه کنیم؛ خود فرد منکر تفسیرهای دیگران شده است و سوابق وی نیز نه تنها بیانگر اهانت نبوده بلکه دلالت بر التزام عملی به شعایر دینی دارد. امیدواریم در این پرونده هم همه موارد قانونی، مورد نظر قرار گیرد و رای به برائت موکل در همه اتهامات وارده از جمله «توهین به افراد عادی» و «نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی» و نیز «توهین به مقدسات» صادر گردد.
