خیام در دنیا از مشهورتر از نیشابور است! خلاصه ای از سخنرانی های همایش علمی خیام: جهان ما می تواند تنها یکی از جهان های موجود باشد. ذات ام عوض نمی شود؛ اول دانشگاهی ام، بعد سیاسی! فروغ خراشادی/ نیشابور در سال های گذشته، در هفته ی پایانی اردیبهشت، میزبان «همایش علمی» خیام بوده است. […]
خیام در دنیا از مشهورتر از نیشابور است!
خلاصه ای از سخنرانی های همایش علمی خیام:
جهان ما می تواند تنها یکی از جهان های موجود باشد.
ذات ام عوض نمی شود؛ اول دانشگاهی ام، بعد سیاسی!
فروغ خراشادی/ نیشابور در سال های گذشته، در هفته ی پایانی اردیبهشت، میزبان «همایش علمی» خیام بوده است.
از دو سال پیش، هر سال یک عنوان زینت بخش این همایش بوده: در دوره ی نخست، خیام «شاعر»، سال بعد، خیام «ریاضی دان» و امسال، در همایش علمی سالانه و نخستین جشنواره، تمرکز بر «خیام منجم» بود که این برنامه در دانشگاه نیشابور برگزار شد.
در پایان این نشست علمی که با ارائه ی ۳ مقاله همراه بود، آئین رونمایی از سکه ی خیام با طراحی استاد جعفر نجیبی برگزار شد؛ نجیبی طراح سکه ی بهار آزادی و استاد هنر دانشگاه نیشابور است.
علاوه بر این ها، اعلام نتایج مسابقات ریاضی دانش آموزی و اعلام برگزیدگان بخش پژوهش جشنواره هم در لیست برنامه ها بود تا جشنواره ای چند منظوره به واسطه ی برپایی این همایش رقم بخورد.
نشست یاد شده با یک ساعت تاخیر، صبح روز ۲۴ اردیبهشت ۹۷، آغاز شد و با حضور دکتر حمید گرمابی، فرماندار سعید شیبانی، رئیس شورای شهر و حضور چند دقیقه ای شهردار نجفی، رسمیت یافت.
مشاهده، اخترشناسی و عالم کوانتومی
سخنرانان این جلسه، به ترتیب ارائه، دکتر یوسف ثبوتی، دکتر بهرام خالصه و دکتر کوروش نوذری بودند و مهمان ویژه ی این همایش نیز، شهروند افتخاری نیشابور، دکتر مهدی بهزاد، پدر علم گراف در ایران، بود.
سخنران نخست که مدرک دکتری اخترفیزیک دانشگاه شیکاگو را داشت و هم اکنون، استاد تمام دانشگاه صنعتی شریف تهران است، به نقش مشاهده در علوم به ویژه فیزیک پرداخت و به محدودیت در اصول موضوعه ی پذیرفته شده در علوم، سیستم های لخت و نسبیت خاص و عام اشاره کرد.
دومین سخنران، دکتر خالصه با مدرک دکترای نجوم هم به تاریخ این علم، از اخترشماری تا اخترشناسی پرداخت و به پنج شاخه ی ستاره شناسی، هیأت، اخترفیزیک، کیهان شناسی و طالع بینی اشاره کرد.
وی همچنین بیان داشت که ایرانیان در نجوم پیشرو بوده اند چنان که برای نخستین بار، قطر کره ی زمین را آن ها محاسبه کرده‌اند. وی ادامه داد: در روزگار خواجه نصیر طوسی، از ممالک دیگر برای تحصیل در رصدخانه ی مراغه بورسیه می گرفتند و این مساله نشان دهنده ی دانش ایرانیان در علم نجوم بوده است.
سخنران سوم اما پیش از شروع صحبت، به نماینده ی نیشابور گفت: آقای دکتر! از شما ممنون ام که اینجایید تا به جز سیاست، به مباحث علمی گوش بدهید! نوذری سپس درباره ی «عالم» حرف زد؛ “عالم ما” نه به عنوان زمین، کهکشان، ابرخوشه و … بلکه با عنوان کلی عالم! این دکتر کیهان شناسی، تعریفی از عالم کوانتومی با توجه به مثال” گربه ی شرودینگر” ارائه داد و یکی از فرضیه های شکل گیری عالم را که مبتنی بر انبساط بود، تبیین کرد.
وی به ماده و انرژی تاریک که در مجموع ۹۶ درصد جهان را تشکیل می دهد نیز اشاره کرد و گفت: تنها ۴ درصد عالم ما از ماده (با تعریف ملموس آن) تشکیل شده است. وی ضمن اشاره به” تکینگی” و وحدت نیروهای عالم در آغاز پیدایش، سخنرانی اش را با این جمله به پایان رساند که: جهان ما می تواند تنها یکی از جهان های موجود باشد.
اول دانشگاه، بعد سیاست
پس از پایانِ بخش علمی همایش، قسمت دوم برنامه آغاز شد که موضوع آن، پی گیری مراسم بزرگداشت روزهای ملی نیشابور و تصمیم گیری در راستای چگونگی انجام آن ها بود.
دکتر گرمابی سخنانش را در پاسخ به گفته ی دکتر نوذری، چنین شروع کرد: من اول دانشگاهی ام، بعد سیاسی؛ ذاتم عوض نمی شود. وی در ادامه به موضوع اصلی بازگشت و گفت: خیام در دنیا از نیشابور شناخته شده تر است. زمان آن رسیده که از این برند معتبر بین المللی برای شهر و دانشگاه استفاده کنیم.
گرمابی افزود: گزینه ای مطرح شده که بنیاد خیام و عطار را به طور مشترک ایجاد کنیم اما هنوز به جمع بندی نرسیده ایم تا با گفتمان واحد، قابل پی گیری باشد.
الگوسازی و ایجاد فضای پژوهش؛ فلسفه ی همایش خیام
دکتر صادقی سمرجانی، رئیس دانشگاه نیشابور، درباره ی نفس برگزاری همایش خیام چنین گفت: فلسفه ی شکل گیری این همایش، الگوسازی برای نسل جوان و ایجاد فضای پژوهش علمی درباره ی مشاهیر نیشابور است. او ادامه داد: در دیدار با وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، موضوع جایزه ی ریاضی خیام مطرح شد که ایشان با جایزه ی دوسالانه موافق بودند اما هنوز در این مورد تصمیم گیری قطعی نشده است و موضوع باید به صورت کتبی پی گیری شود.
دبیر اجرایی همایش، دکتر رحمانی دوست، در ادامه ی سخنان صادقی افزود: درباره ی جایزه ی امسال، از شهریورماه ۹۶ اساسنامه آماده شد و زمان و شیوه ی برگزاری آن، در تاریخ ۱۸ دیماه، با موافقت دکتر غلامی، قطعی شد. ۲۳ بهمن، افتتاحیه و رونمایی از پوستر صورت گرفت و به این ترتیب، مسابقات برگزار شد و امروز هم موعد اعلام نتایج و اهدای جوایز است.
دکتر داوود ساداتیان، دبیر علمی، نیز در خصوص برگزاری همایش و دلیل دعوت از استادان پیشکسوت به خیام نامه گفت: هدف ما، راه اندازی پژوهشکده ی نجوم در افلاک نماست و حضور استادان برجسته و قدیمی در این نشست، با توجه به موقعیت ممتازشان، ما را در رسیدن به این هدف، کمک می کند.
اما در بخش نهایی نشست، برگزیدگان آزمون ریاضی سه پایه ی نهم، دهم و یازدهم معرفی شدند.
آزمون یاد شده با همکاری خانه ی ریاضیات و دانشگاه نیشابور برگزار شده است و برگزیدگان پایه ی نهم، دانش آموزان مدرسه ی شهید بهشتی نیشابور، پایه ی دهم به صورت مشترک، از مدارس شهید بهشتی نیشابور و قوچان و پایه ی یازدهم، دانش آموزان فرزانگان نیشابور بودند. همچنین دکتر امیر رضا کوثری و دکتر داوود بخشش، به عنوان برگزیدگان پژوهشی معرفی شدند.
نخستین جشنواره ی ریاضی خیام و همایش سالانه، با رونمایی طرح سکه ی خیام، اهدای جوایز و قدر دانی از شرکت کنندگان و استادان مهمان، به کار خود پایان داد.
