آمریکا و چین در خارج؛ کرمان و دامغان در داخل، رقیب فیروزه ی نیشابور معدن فیروزه ی نیشابور از کهن ترین معادن جهان است . این معدن بیش از پنج هزار هزار سال قدمت دارد و ازآن سنگ فیروزه استخراج می شده است که در حال حاضر نمونه های تاریخی – طبیعی فیروزه ی نیشابوردر […]
آمریکا و چین در خارج؛ کرمان و دامغان در داخل، رقیب فیروزه ی نیشابور
معدن فیروزه ی نیشابور از کهن ترین معادن جهان است . این معدن بیش از پنج هزار هزار سال قدمت دارد و ازآن سنگ فیروزه استخراج می شده است که در حال حاضر نمونه های تاریخی – طبیعی فیروزه ی نیشابوردر موزه های لندن و زمین شناسی تهران نگهداری می شود . سنگ فیروزه ی به «ترکوئیز» معروف شده است زیرا از قدیم از طریق ترکیه به اروپا صادر می شده است .انواع مهم سنگ فیروزه عبارتند از شجری و عجمی. متاسفانه روش سنتی استخراج سنگ فیروزه در معادن نیشابورباعث خرد شدن سنگ شده و از ظرفیت حقیقی تولید آن می کاهد .
برای آشنایی بیشتر با این سنگ قیمتی و گران بها که ضمنا بهترین سوغاتی نیشابور هم می باشد گفتگویی داشته ایم با «علی باباپور» فیروزه تراش و فروشنده ی محصولات ساخته شده از سنگ فیروزه که شما را به خواندن آن دعوت می کنیم .
بهترین خریداران ما از کشورهای عربی و ترکیه هستند اما متاسفانه حدود دو سال است که گردشگر از کشورهای عربستان و کویت وبحرین و… وارد کشور نمی شود. لذا بازار فروش ما دچار افت محسوسی شده است .
با تشکر از شما، بفرمایید اولین آشنایی شما با سنگ فیروزه کی و کجا شروع شد ؟
من قبل از آشنایی با سنگ فیروزه ی نیشابور به شغل تایپ و تکثیر اشتغال داشتم تا این که دوستی با یکی ازاهالی روستای معدن مرا با این سنگ قیمتی و شگفت انگیز آشنا کرد . پس از حدود سه ماه پرس و جو وتحقیق درباره ی سنگ فیروزه بالاخره وارد بازار کار فیروزه تراشی شدم .ابتدا با این دوست به شراکت پرداختم وحدود دو سال این شراکت ادامه یافت و بعد ازآن هم به طورمستقل این کار را دنبال کرده و تا کنون نیز ادامه داده ام .
چه چیزی باعث جذب شدن شما به این هنر دستی و زیبا شد؟
شاید شما هم خواص اعجاب انگیز سنگ فیروزه را شنیده باشید خواصی چون تقویت قلب – ایجاد شادی وآرامش– اصلاح گردش خون – تسکین التهابات دستگاه تنفسی – از بین بردن افسردگی – تاثیرآن روی فشار خون و ضربان قلب و آرامش بخشی به دلیل رنگ خاص آن و… این خواص و دلایل دیگر ی که تجربه کردم باعث جذب شدن من به این هنر شد .
تراش سنگ فیروزه را از کی شروع کردید ؟
از ابتدای شراکت تراش فیروزه را هم شروع کردم و پس از مدت سه ماه به دلیل علاقه به این هنر مقدمات کار را یاد گرفتم .این کار توسط چرخ مخصوص تراش انجام شده و مراحل کار ما ابتدا تیز بر کردن سنگ است که باید توسط یک شخص با تجربه انجام شود و در ادامه ی کار تراش به شکل بیضی – مربع یا اشکی انجام می شود .بعد از آن سنگ سمباده زنی شده و برای جلا آماده می شود به این ترتیب که با استفاده از چرم و سفیدآب براق شده و آماده ی فروش می شود .
شما درنمایشگاههای مختلفی شرکت داشته اید این نمایشگاهها چه دستاوردی برای شما داشته است ؟
در سال 94 و به دعوت فرمانداری در نمایشگاه توانمندی های روستاها و عشایر ایران که درمحل نمایشگاه بین المللی تهران تشکیل بود شرکت کرده ام . این نمایشگاه هر ساله بر پا می شود و من نیزهمواره درآن حضورداشته ام .دراین نمایشگاه ها ما توانسته ایم ضمن معرفی فیروزه ی نیشابور که شهرت جهانی هم دارد با مقامات کشوری آشنا شده وضمنا با مردم سراسر کشور هم در ارتباط باشیم . فیروزه ی نیشابورهمواره مایه ی مباهات و افتخار ما نیشابوریان است . بدیهی است که با همکاری مردم و مسئولین می توان از ظرفیت بالای این سنگ گرانبها در توسعه و پویایی اقتصاد شهرحداکثراستفاده را برد .
نکته ی دیگری که برای ام بسیار جالب بوده این است که در نمایشگاه سال 94 فیروزه ی کرمان هم به عنوان رقیب وارد بازار شده بود اما در رقابت با ما عقب نشینی کرده و حتی دوستان کرمانی از غرفه ی ما فیروزه خرید کردند که دلیل آن را مرغوبیت فیروزه ی نیشابور اعلام کردند .
آیا تا کنون ازمعدن فیروزه هم بازدید داشته اید ؟
بله ما برای خرید سنگ همواره به آنجا سرمی زنیم .نکته ی جالب برای من همیشه دیدن رگه های سنک فیروزه است که بر دیواره های تونل معدن خود نمایی می کند .موضوع جالب دیگر پارت بندی و دیدن سنگهای تراش نخورده و قیمت گذاری روی سنگ هاست که اگر کسی تخصص این کار را نداشته باشد نمی تواند قیمت بدهد و حضور او در مزایده بلا اثر است .
ممکن است محصولات تولید شده از فیروزه را بیشتر برای مردم معرفی کنید ؟
معمولا این تولیدات شامل ظروف فیروزه کوب – تابلوهای فیروزه – دستنبند – انگشتر – ست و نیم ست – گوشواره و … می شود و ضمنا فروش اصلی ما انواع سنگ های فیروزه ی تراش خورده می باشد .
چگونه می توان فیروزه ی اصلی را از بدلی تشخیص داد ؟
به دلیل وجود فیروزه های گوناگون در بازار تشخیص آن برای مردم کمی سخت است لذا توصیه ی ما خرید از یک فروشگاه معتبر می باشد اما معمولا وجود رگه های سنگ در پشت فیروزه ی نیشابور کاملا مشهود است و لذا اگر در فیروزه ای این رگه ها دیده نشود باید در خرید آن احتیاط کرد و معمولا فیروزه ی اصل رنگ آبی سیر دارد . انواع دیگر فیروزه در بازار کدام است ؟
در سال های اخیر بدل های زیادی از سنگ فیروزه مثل انواع پلاستیکی – سرامیکی و شیشه ای ساخته شده و در بازار عرضه شده است .نوع رنگ – واکنش به مواد شیمیایی از روشهای تشخیص سنگ اصلی از بدلی است .
کشورهای آمریکا و چین هم دارای معادن فیروزه می باشند و ضمنا در کشورمان شهرهای کرمان و دامغان معادن فیروزه دارند اما مرغوب نیست .
آیا مشکل خاصی هم بر سرراه فعالیت و کار شما وجود دارد ؟
مشکلات اصلی ما تامین سرمایه – گرانی سنگ و رقابت در بازار فروش است ضمنا من که در منطقه ی ویژه ی گردشگری نیشابور مشغول به کارم تجربه کرده ام که بهترین خریداران ما از کشورهای عربی و ترکیه هستند اما متاسفانه حدود دو سال است که گردشگر از کشورهای عربستان و کویت وبحرین و… وارد کشور نمی شود. لذا بازار فروش ما دچار افت محسوسی شده است .نکته ی دیگر که اخیرا برای من پیش آمده توقف فعالیت های ما در فضای مجازی است که با فیلتر شدن کانال تلگرامان فروش مستقیم کالای تولیدی ما به سراسر کشور متوقف شده است .
آیا هنر تراش فیروزه اشتغال زایی کافی برای جوانان ایجاد می کند ؟
بله اگر امکانات در اختیار ما قرار داده شود من می توانم برای حدود بیست تا سی نفر اشتغال زایی ایجاد کنم از طرف دیگر می توان با راه اندازی کارگاههای کوچک در سطح روستاها جلو مهاجرت بیشتر روستاییان را به شهرها گرفت و در آمد زایی کافی ایجادکرد .
در خاتمه آیا توصیه ای هم برای همشهریان عزیز دارید؟
در طول سالهای تجربه و کار به این نتیجه رسیده ام که ما نیشابوری ها اطلاع کمی از سنگ فیروزه داریم لذا به همشهریان توصیه می کنم آگاهی خودشان را نسبت به این سوغات گران بها بالاتر برده و درمعرفی این سنگ قیمتی و یادگار نیاکان مان کوشش بیشتری از خود نشان دهند .
