رشید حکمی – دکترای دامپزشکی

تب برفکی بیماری عفونی و دارای واگیری بالا در دامها است. این بیماری، نشخوارکنندگان اهلی مانند گاو،گاومیش،گوسفند و بز و نیز نشخوارکنندگان وحشی از جمله آهو،گوزن و گراز را مبتلا می کند. تب برفکی به عنوان مهمترین بیماری واگیر دامها محسوب گردیده و باعث مرگ و میر در دامهای جوان و بروز خسارات اقتصادی سنگین به دامداری ها می گردد.

در موج اخیر تب برفکی در کشور، خراسان رضوی جزء استان‌هایی بود که دیرتر از استان‌های غربی و مرکزی درگیر شدو نیشابور جزء شهرستان‌هایی است که با پیگیری‌های زیاد و کارشناسانه ی رییس شبکه‌ی دامپزشکی شهرستان و تلاش بی وقفه‌ی کارکنان محترم آن، از جمله  مایه کوبی و ضدعفونی حدود ۴۰۰ هزار رأس گوسفند و ۴۰ هزار گاو و گوساله  از خطر شیوع فعلا مصون مانده است گرچه برودت هوا و بارش‌های روزهای اخیر ماندگاری ویروس در منطقه را پایدارتر کرده است.

بر اساس اظهار نظر مسئولان، منشأ اصلی این بیماری میدان دام شهرستان است و علت آن خرید دام‌های جدید و بدون هویت بهداشتی است که با وجود اطلاع رسانی و آموزش های ارایه شده به دامداران؛ متأسفانه بی توجهی آن ها و برخی از دلالان و عدم درک اهمیت بیماری،  سبب شیوع مقطعی آن شده است. با توجه به نگرانی های بوجود آمده در سطح شهرستان نسبت به این بیماری؛ افزایش آگاهی بیشتر شهروندان، شیوه ی پیشگیری و نیزکاستن از این نگرانی ها مطلب حاضر تقدیم شما می شود.

در مورد انسان، تب برفکی نباید به عنوان یک بحران برای سلامت عمومی در نظر گرفته شود.

هیچ مورد بیماری‌ در مورد انسان هایی که شیر پاستوریزه یا فرآوردههای تهیه شده از شیر بوجود آمده دیده نشده است.  دکتر محسن عابدزاده، رئیس اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های دامی اداره کل دامپزشکی استان خراسان رضوی معتقد است این بیماری، بیماری مشترک بین انسان و دام نیست و با خوردن گوشت آلوده نیز این بیماری به انسان منتقل نمی‌شود و از این بابت مردم نگران نباشند.

راههای انتقال بیماری:

این ویروس قادر است توسط باد و از منطقه آلوده به سایر مناطق  و بصورت مستقیم و غیرمستقیم  به دام‌های دیگرمنتقل شود.

الف-انتقال مستقیم: این نوع انتقال بعنوان مهمترین راه انتقال محسوب گردیده و دام‌های بیمار یا دام‌های آلودهی به ظاهر سالم، عامل بیماری را به دام‌های دیگر انتقال می دهند. حیوانات جوان از طریق خوردن شیر دامهای آلوده مبتلا می شوند.

ب-انتقال غیر مستقیم: در این روش عامل بیماری توسط گاو، علوفه، لوازم و ادوات، کارگران و دلالان یا از طرق دیگر مانند گربه و پرندگان به واحد های دامداری منتقل می شود.

پیشگیری و کنترل تب برفکی:

الف- واکسیناسیون: واکسیناسیون تب برفکی بر اساس برنامه های اعلام شده از سوی سازمان دامپزشکی انجام شود.

ب- کنترل و تردد دام و انجام خرید و فروش دام تحت نظر دامپزشکی صورت گیرد.

ج-کلیه افرادی که وارد دامداری می‌شوند میبایستی تمام اصول بهداشتی و قرنطینه‌ای از جمله ضد عفونی و تعویض لباسها و پوشیدن لباس و چکمه مخصوص و عدم ورود خودروها و نیز ممانعت از تردد های غیر ضروری را رعایت نمایند.

د-کلیه دامهای تلف شده باید به طریقه بهداشتی و بر اساس دستور العملها در عمق مناسب دفن گردند.

ه- محوطه دامداری آلوده می‌بایست با استفاده ار محلول فرمالین ۵%، سود سوز آور ۲%، آهک‌پاشی و یا اسپری سرکه ضدعفونی گردد.

و- دام های تازه وارد میبایستی در محل دامداری بصورت مجزا و به مدت سه هفته قرنطینه گردد.

ز- از پرورش همزمان چند نوع دام مانند پرورش توأم گاو و گوسفند در یک مکان خوداری گردد.

ح- موارد وقوع بیماری می‌بایست سریعاً با هماهنگی دکتر دامپزشک به نزدیک ترین اداره و یا شبکه دامپزشکی اطلاع داده شود.

ط- از مراتع یا منابع غذایی که قبلاً گله آلوده از آن استفاده کرده است استفاده نگردد.

ی- جابجایی دام با اخذ مجوز قانونی صورت پذیرد.

ک- دامهای فاقد سابقه واکسیناسیون یک هفته قبل از حمل و نقل واکسینه گردند و از واکسیناسیون دام‌های تازه وارد و خسته و بیمار خوداری شود.

با توجه به اینکه سویه های جدید موجود در کشور O و A  می‌باشد و واکسن به تنهایی نمی‌تواند از بیماری جلوگیری کند و فقط شدت بیماری را کاهش می‌دهد، دامداران بایستی مسائل قرنطینه‌ای و بهداشتی را رعایت کنند، بطور مثال بعضی گاوداری‌های صنعتی نیشابور در یک اقدام مناسب کلیه‌ی کارگران گاوداری را قرنطینه کرده و حتی تا یک هفته از گاوداری خارج نشده‌اند.