امیرحسین دهنوی
هر روز در کشور ما مبلغی بالغ بر ۳۰ میلیارد صرف عوارض کشیدن سیگار می شود و این جدا از هزینه عوارض قلیان است. این گفته محمدرضا مسجدی دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران است. عبارت این دبیرکل البته پربی راه نیست؛ چراکه مصرف سیگار کشور سالانه ۶۰ میلیارد نخ است که از این میزان ۳۸ میلیارد نخ تولید داخل، حدود ۱۰ تا ۱۴ میلیارد نخ واردات رسمی بوده و مابقی نیز به صورت قاچاق وارد کشور می شود .همچنین در سال ۱۳۹۴ ، ۶۵ میلیارد نخ در کشور مصرف شد که از این مجموع، بیش از ۲۹ میلیارد نخ در داخل کشور تولید و ۱۶ میلیارد نخ از راه های قانونی وارد شده است. با در نظر گرفتن نسبت جمعیت نیشابور به کل کشور، به عدد سالانه ۴۰۰ میلیون نخ مصرف سیگار در هر روز برای نیشابور می رسیم. عددی که بر اساس اطلاعات کسب شده از عوامل اصلی پخش سیگار در شهرستان، تایید گردید.
سالانه هزار میلیارد تومان صرف خرید و دود شدن سیگارمی شود
مدیرگروه بهداشت محیط و حرفه‌ای دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی نیشابور به «خیام نامه» گفت: طبق تحقیقات سازمان جهانی بهداشت در هر هشت ثانیه یک نفر در دنیا به‌علت استعمال دخانیات جان خود را از دست می‌دهد.
سعید یگانه‌پور افزود: یکی از مشکلات عمده بهداشت در زمان ما گسترش استعمال دخانیات در جامعه است که این خود به‌عنوان یکی از شایع‌ترین عوامل مرگ و میر در جهان شناخته شده است.
وی گفت: متاسفانه اغلب سیگاری‌ها با این که از مضرات سیگار با خبرند ولی از روی عادت و به بهانه کسب آرامش و رفع خستگی، اقدام به مصرف این ماده خطرناک می‌کنند و سلامت جسم و جان خود را به خطر می‌اندازند.
وی در مورد زیان‌های اقتصادی ناشی از مصرف دخانیات افزود: به‌طور متوسط سالانه هزاران میلیارد تومان صرف خرید و دود شدن این محصول و دو تا سه برابر آن صرف بیماری‌های مرتبط با آن می‌شود.
باز هم برای تقریب بیش تر این مفهوم در ذهن مخاطبان، با استفاده از آمار مقایسه ای و اطلاعات جانبی به دست آمده «خیام نامه»، در نیشابورسالانه چیزی حدود ۲۲ میلیارد تومان صرف خرید سیگار می شود. به عبارتی روزی بیش از ۶۰ میلیون تومان روزرانه فقط در شهرستان دود می شود.
این ها در حالی است که روزانه بیش از ۱۵۰۰ بسته تنباکوی قلیان هم در نیشابور به فروش می رود، که آن را هم باید به آمار فوق افزود.
حال این سوال پیش می آید که چرا این آمار رو به افزایش است؟ چرا سن استفاده از دخانیات رو به کاهش می رود؟ آیا لغو تحریم ها، ورود شرکت‌های خارجی دخانیات به بازار دخانیات ایران، تولید بالای سیگار در کشور و به طور کلی رونق فروش و تولید سیگار را می‌توان موجب بروز این معضل در جامعه دانست؟ چرا استعمال دخانیات به دغدغه تبدیل شده است؟ این ها و سوالاتی از این قبیل ذهن هر مخاطبی را درگیر می کند که بالاخره این معضل چگونه حل می شود و در این راستا چه باید کرد.
برای پاسخ به برخی از این سوال ها به سراغ علیرضا محسنی، استاد دانشگاه و جامعه شناس رفتیم. وی گفت: متاسفانه در کشور ما نبود اراده جدی برای اجرای قانون جامع کنترل و مبارزه با دخانیات موجب بروز مشکلات عدیده ای در استفاده از دخانیات در میان نسل جوان کشور شده است؛ به گونه ای که وقتی یک نوجوان ۱۳ساله اراده می کند که با پول اندک خود از نزدیکترین و کوتاه ترین مسافت سیگار تهیه کند؛ شرایط برای وی فراهم است؛ در حالی که این موضوع در برخی ایالت های آمریکا که بیشترین تولید سیگار را در کشورشان دارند؛ امکانپذیر نیست و جوانان زیر ۲۱ سال تنها با داشتن کارت های ویژه با هزینه ای سنگین می توانند چنین امکانی را برای خود فراهم کنند. بنابراین در این راستا ابتدا با جمله «ما می توانیم» باید راهکاری را اندیشید تا جامعه ای به دور از دود را تجربه کنیم و ثانیاً مجلس باید قوانینی را وضع کند تا بتوان با اجرای آن و فرهنگ سازی صحیح این معضل را در جامعه برطرف کنیم.
در دنیای امروز ما گرچه آمارها دقیق نیست اما می گویند، در ایران ۴۳ درصد دختران و ۶۴ درصد پسران تجربه مصرف قلیان را دارند. براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی،۱۵ درصد جوانان ایرانی قلیان می کشند و بالاترین گرایش به مصرف قلیان در جوانان زیر ۳۰ سال است؛ این یعنی ما در رابطه با کاهش مصرف مواد دخانی و قلیان، هیچگاه پیش نرفته‌ایم و سن مصرف قلیان در کشورمان روز به روز در حال کاهش است. براساس محاسبات سازمان های معتبر بین المللی هر سال حدود ۵۲ هزار نفر در کشور ما به خاطر مصرف سیگار جان خود را از دست می دهند.یعنی هر روز تقریبا ۱۴ نفر قربانی سیگارکشیدن می شوند تازه این عدد با احتساب و فرض دقیق و درست بودن آماری رسمی است که مصرف سالانه سیگار را در کشور حدود ۵۲ میلیارد نخ و افراد سیگاری را ۱۲ درصد جامعه اعلام کرده درحالی که برخی کارشناسان این اعداد را بسیار بالاتر می دانند (حدود ۶۵ میلیارد) یک حساب ساده و اجمالی به روشنی نشان می دهد تعداد قربانیان مستقیم مصرف سیگار در کشورمان فقط در کمتر از ۵ سال برابری می کند با کل قربانیانی که ایران عزیز برای دفاع از حیثیت و شرف و دین و میهن تقدیم کرد یعنی در شرافت مندانه ترین حالتی که یک انسان می تواند جان خود را فدا کند.
نکته دیگر این که آمار قربانیان مستقیم سیگار تقریبا ۲٫۵ برابر تعداد کشته شدگان تصادفات جاده ای کشور است و این درحالی است که متاسفانه ایران در رتبه های بالای قربانیان جاده ای در دنیا قرار دارد.
